Apollokalypse

Είκοσι χρόνια δούλευε ο Γκέρχαρντ Φάλκνερ πάνω στο υλικό του μυθιστορήματος Apollokalypse· έργο σύνθετο και πολυεπίπεδο, που συστεγάζει στον τίτλο του τον Απόλλωνα, την Καλυψώ και την Αποκάλυψη, σηματοδοτώντας το τρίπτυχο της Ομορφιάς, της Αποπλάνησης και της Καταστροφής. Με φόντο το Βερολίνο, αλλά και τη Νέα Υόρκη, στις δεκαετίες του ’80 και του ’90, οι ήρωες του βιβλίου εγκαταλείπουν την πόλη, αλλά και επιστρέφουν πάντοτε σε αυτήν, με τη δράση να αποτυπώνει ανάγλυφα την (πολιτική) ατμόσφαιρα της εποχής, τις ένοπλες επαναστατικές ομάδες, τις μυστικές υπηρεσίες, τη μουσική σκηνή. Χρησιμοποιώντας μια γλώσσα πυκνή σε μεταφορές και ποιητικές εικόνες, η αφήγηση, σπειροειδής και χειμαρρώδης, αναπτύσσεται μέσα σε ένα κλίμα οργανωμένου χάους, σε απόλυτη ευθυγράμμιση με τη διαρκή ανασύσταση και την απώλεια της ταυτότητας του κεντρικού χαρακτήρα. Η λοξή αυτοπροσωπογραφία του πρωταγωνιστή του, Γκέοργκ Άουτενριτ, δίνει στον Φάλκνερ την αφορμή να αναδείξει τον κατακερματισμένο εαυτό μιας γενιάς και μιας πόλης, το τείχος της οποίας έχει καταρρεύσει.

Gerhard Falkner (Συγγραφέας)

Ο Γκέρχαρντ Φάλκνερ γεννήθηκε το 1951 στο Σβάμπαχ (Βαυαρία). Μετά από τη φοίτησή του σε μια σχολή επαγγελματικής κατάρτισης για βιβλιοπώλες δούλεψε σε ένα παλαιοβιβλιοπωλείο στο Λονδίνο, όπου διέμεινε για αρκετό διάστημα, και ύστερα σε ένα βιβλιοπωλείο της Νυρεμβέργης. Στα γράμματα πρωτοεμφανίστηκε στα μέσα της δεκαετίας του ΄70, δημοσιεύοντας ποιήματα σε έγκυρα λογοτεχνικά περιοδικά. Με την έκδοση της πρώτης του ποιητικής συλλογής “έτσι ξεκινούν στο σώμα οι μέρες” (“So beginnen am korper die tage”), το 1981, καταθέτει για πρώτη φορά ολοκληρωμένα το προσωπικό του ιδίωμα, που χαρακτηρίζεται από έναν συγκρατημένο λυρισμό και την έκφραση ενός πάθους, διαβρωμένου συχνά από την ειρωνεία και τον σαρκασμό, σε μια προσπάθεια διερεύνησης των σχέσεων γλώσσας και σώματος, χαρακτηριστικά που τον διαφοροποιούν από το κυρίαρχο ποιητικό κλίμα της εποχής, όπου δεσπόζει μια ρεαλιστική ποίηση της καθημερινότητας. Η συλλογή κερδίζει την προσοχή και τον έπαινο της κριτικής, η οποία αναγνωρίζει στο πρόσωπό του Φάλκνερ μια νέα, πρωτότυπη ποιητική φωνή. Ακολούθησαν οι ποιητικές συλλογές “η ανάσα κάτω από τη γη” (“der atem unter der erde”, 1984) και “wemut” (1989). Στον επίλογο της τρίτης του αυτής συλλογής ο Φάλκνερ δηλώνει την απόφασή του να εγκαταλείψει την ποίηση, δήλωση που προκάλεσε ποικίλα αιχμηρά σχόλια από την πλευρά της κριτικής, η οποία του καταλόγισε υπεροψία και μανιερισμό, ενώ έγινε λόγος ακόμη και για “σκηνοθετημένο τέλος”, που σκοπό είχε να αυξήσει την αγοραστική αξία των ποιημάτων του. Εν πολλοίς ως αιτιολόγηση της στάσης του και ως απάντηση στις επικρίσεις που δέχτηκε, ο Φάλκνερ γράφει και εκδίδει το δοκίμιο “Για την απαξία του ποιήματος” (“Uber den Unwert des Gedichtes”, 1993). Αφού εκδώσει το 1996 μια επιλογή παλαιότερων ποιημάτων του μαζί με κάποια καινούργια, υπό τον γενικό τίτλο “Χιλιοστό (ν-) πρόσωπο ενικού” (“X-te Person Einzahl”), θα σπάσει οριστικά τη σιωπή του το 2000, με τη δημοσίευση της νέας του ποιητικής συλλογής “Ενδογενή ποιήματα” (“Endogene Gedichte”). Ακολούθησε η “Πόλη αμφίδρομης επικοινωνίας – ground zero” (“Gegensprechstadt – ground zero”, 2005), ενώ το 2008 εκδόθηκε η πιο πρόσφατη συλλογή του ποιητή, με τίτλο “Χαίλντερλιν επιδιόρθωση” (“Holderlin Reparatur”). O Φάλκνερ έχει δημοσιεύσει επίσης δύο θεατρικά έργα, τον “Άρχοντα των βασάνων” (“Der Qualmeister”, 1998) και τους “Παλιούς ήρωες” (“Die Alten Helden”, 1998) μια νουβέλα (“Bruno”, 2008) και ένα λιμπρέτο όπερας (“A Lady DI΄ es”, 2000) ενώ έχει επιμεληθεί, μεταξύ άλλων, ανθολογίες σύγχρονης αμερικανικής λογοτεχνίας (“AmLit. Neue Literatur aus den USA”, 1992) και σύγχρονης ουγγρικής ποίησης (“Budapester Szenen. Jungste Lyrik aus Ungarn”, 1999). Έχει λάβει πολυάριθμες υποτροφίες και έχει διαμείνει κατά καιρούς στη Νέα Υόρκη (Writer in residence, Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης), στο Aμστερνταμ, στη Ρώμη (Villa Massimo, Olevano Romano), στο Σαν Φραντσίσκο και στο Schloss Wiepersdorf. Για το έργο του έχει τιμηθεί με διάφορα βραβεία, όπως το Bραβείο νέων καλλιτεχνών της Βαυαρίας (Bayerischer Staatsforderpreis, 1987) και το Bραβείο Schiller (2004). Πρόσφατα του απονεμήθηκαν τα σημαντικά βραβεία Kranichsteiner Literaturpreis (2008), για το σύνολο του έργου του, και Peter-Huchel Preis (2009), για την τελευταία του συλλογή “Χαίλντερλιν επιδιόρθωση”. Ποιήματά του συμπεριλαμβάνονται στις σημαντικότερες ανθολογίες γερμανικής ποίησης, ενώ εκτενείς κριτικές αναφορές στο έργο του περιέχονται τόσο στο “Κριτικό λεξικό της σύγχρονης γερμανόφωνης λογοτεχνίας” (“Kritisches Lexikon zur deutschsprachigen Gegenwartsliteratur”) όσο και στην έκδοση “Γερμανόφωνοι ποιητές του εικοστού αιώνα” (“Deutschsprachige Lyriker des 20. Jahrhunderts”, επιμ. Ursula Heukenkamp και Peter Geist, 2007). Έχει προσκληθεί πολλές φορές και έχει λάβει μέρος σε διεθνή φεστιβάλ ποίησης. To 1998 κυκλοφόρησε στα αγγλικά η πρώτη μεγάλη μονογραφία για το έργο του, γραμμένη από τον Neil H. Donahue, με τίτλο “Voice and Void. The poetry of Gerhard Falkner”. Η διεξοδική αυτή μελέτη αναδεικνύει την ιδιαίτερη θέση που κατέχει ο Φάλκνερ ανάμεσα στους ποιητές της γενιάς του και αναλύει τα στοιχεία εκείνα που συνθέτουν την πρωτοτυπία του και ταυτόχρονα μαρτυρούν την επίδρασή του στις νεότερες ποιητικές γενιές.

 

Μαρίνα Αγαθαγγελίδου (Μεταφραστής)

Η Μαρίνα Αγαθαγγελίδου γεννήθηκε το 1984 στην Αθήνα και ζει στο Βερολίνο. Σπούδασε θεατρολογία και λογοτεχνική μετάφραση στην Αθήνα και στη συνέχεια έκανε διδακτορικό στο Ινστιτούτο Θεατρολογίας του Freie Universität Berlin. Από το 2006 εργάζεται ως μεταφράστρια. Μεταφράζει από τα γερμανικά στα ελληνικά και αντιστρόφως και γράφει και στις δυο γλώσσες. Έχει δημοσιεύσει ποιήματα, δοκίμια και κριτικές σε διάφορα έντυπα και διαδικτυακά περιοδικά. (Πηγή: “Εκδόσεις Loggia”, 2021)