Elytis’ Greece

The bicentennial anniversary of the birth of the modern Greek state offers an opportunity for study, thought and dream. In such a process, Odysseus Elytis’ penetrating thought is invaluable. The one hundred and thirty selected passages from Elytis’ prose writings, included in the book, shape another kind of patriotic discourse. Greece, the history of Hellenism, the Greek language, the Greek sea – the Aegean, Greek nature, Greek art and Greek reality constitute the seven central themes of these writings. Odysseus Elytis clarifies, urges, denounces and offers us Ariadne’s thread for a voyage in the pathways of ideas and sensibilities of our country proceeds; our country, that is, as it was seen and understood by Elytis, who was not afraid to declare himself a Greek “organically, psychologically, sensuously, invincibly!”.

Οδυσσέας Ελύτης (Συγγραφέας)

Το πραγματικό του όνομα είναι Οδυσσέας Αλεπουδέλης και γεννήθηκε το 1911 στο Ηράκλειο της Κρήτης, αλλά η καταγωγή του ήταν από την Λέσβο. Το 1914 η οικογένεια Αλεπουδέλη εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Εκεί έκανε τις εγκύκλιες σπουδές του ο νεαρός Οδυσσέας και στη συνέχεια άρχισε πανεπιστημιακές σπουδές στη Νομική Σχολή που τις εγκατέλειψε το 1936 για να υπηρετήσει τη θητεία του στη Σχολή Εφέδρων Αξιωματικών της Κέρκυρας. Στα γράμματα ο Ελύτης εμφανίστηκε το 1935, δημοσιεύοντας ποιήματά του στο περιοδικό “Τα Νέα Γράμματα” που συγκέντρωνε τους περισσότερους λογοτέχνες της ονομαζόμενης “Γενιάς του Τριάντα”. Η γνωριμία του τον ίδιο χρόνο με τον Ανδρέα Εμπειρίκο ενίσχυσε τις επαναστατικές υπερρεαλιστικές του απόψεις. Κατά την ιταλική επίθεση το 1940 κατά της Ελλάδας κατατάχτηκε στο στρατό και πολέμησε στο μέτωπο της Αλβανίας. Στην κατεχόμενη Αθήνα έγραψε τον “Ήλιο τον πρώτο” και τα πρώτα σημαντικά πεζά του. Από το 1948 ως το 1951 πραγματοποίησε διάφορα ταξίδια στη δυτική Ευρώπη, με ορμητήριο το Παρίσι, όπου, μέσα στο εχθρικό γι’ αυτόν κλίμα της υπαρξιακής στράτευσης, στερεώθηκαν οι δικές του πεποιθήσεις, αυτές που διακυρύσσονται στο “Άξιον Εστί”. Το 1969 εγκαταστάθηκε στο Παρίσι, όπου, ανάμεσα στο σύνθημα “η φαντασία στην εξουσία” που εξήγγειλε η επανάσταση του Μάη, και τη δυσφορία για την Απριλιανή δικτατορία στην Ελλάδα, έγραψε τα ποιήματα “Το φωτόδεντρο”, “Το μονόγραμμα”, “Ο ήλιος ο ηλιάτορας”, “Τα ρω του έρωτα”. Στην Αθήνα επέστρεψε το 1971. Την περίοδο αυτή και ως την βράβευσή του το 1979 από τη Σουηδική Ακαδημία με το Βραβείο Νόμπελ, έγραψε πεζά κείμενα για το Θεόφιλο (“Ο ζωγράφος Θεόφιλος”, 1973), τον Παπαδιαμάντη (“Η μαγεία του Παπαδιαμάντη”, 1974), τον Εμπειρίκο (“Αναφορά στον Ανδρέα Εμπειρίκο”, 1979) και το “σκηνικό ποίημα” “Η Μαρία Νεφέλη” (1978). Πριν και ύστερα από το διεθνές βραβείο, ανακηρύχτηκε διδάκτορας από διάφορα πανεπιστήμια, όπως της Θεσσαλονίκης (1975), του Παρισίου (Σορβόνη, 1980) και του Λονδίνου (1981). Άλλα έργα του: “Άσμα ηρωικό και πένθιμο για τον χαμένο ανθυπολοχαγό της Αλβανίας” (1945), “Καλοσύνη στις λυκοποριές” (1947), “Αλβανιάδα” (1962), “Ετεροθαλή” (1974), το “Σηματολόγιον” (1977), “Τρία ποιήματα με σημαία ευκαιρίας” (1982), το “Ημερολόγιο ενός αθέατου Απριλίου” (1984), μια σύνθεση-μετάφραση των σωζόμενων αποσπασμάτων της Σαπφώς με τίτλο “Σαπφώ, ανασύνθεση και απόδοση” (1984), “Αποκάλυψη του Ιωάννη” (1985), και “Ο μικρός ναυτίλος” (1985). Ποιήματα του μελοποιήθηκαν από τους Μ.Χατζιδάκη, Μ.Θεοδωράκη, Γ.Μαρκόπουλο, κ.ά.Τα έργα του έχουν μεταφραστεί στα γαλλικά, αγγλικά, ιταλικά, γερμανικά, ισπανικά, και σε άλλες γλώσσες. Πέθανε το 1996 σε ηλικία 85 ετών.

 

Ηλιοπούλου Ιουλίτα (Ανθολόγος) (Επιμέλεια)

Η Ιουλίτα Ηλιοπούλου γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε Βυζαντινή και Νεοελληνική Φιλολογία στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και θέατρο στη Δραματική Σχολή του Ωδείου Αθηνών. Γράφει ποίηση, δοκίμια και παραμύθια. Έχουν εκδοθεί πέντε ποιητικά της βιβλία: “Καλούς ενιαυτούς Μάρκο” (1987), “Δίγαμμα” (1992), “Ευχήν Οδυσσεί” (1997), “Από το ένα στο δύο” (2000),, “11 τόποι για 1 καλοκαίρι”, (2006), δύο παιδικά παραμύθια: “Τι ζητάει ο Ζήνων;” (2004, Κρατικό Βραβείο Παιδικού Βιβλίου) και “Η Πράσινη Σκουφίτσα” (2008) καθώς και η μετάφραση στο έργο του P. E. Shelley “Υπεράσπιση της ποίησης” όλα από τις εκδόσεις “ύψιλον/βιβλία” καθώς και το δοκίμιο “Η κούκλα” (εκδ. Ίκαρος, 2008). Το 2000 έγραψε το λιμπρέτο στην όπερα του Γιώργου Κουρουπού “Το καράβι του έλατου”, ενώ το 2002 το ποιητικό κείμενο στη λυρική τραγωδία “Ιοκάστη” του ίδιου συνθέτη που παρουσιάστηκε στο θέατρο του Ευρωπαϊκού Κέντρου Δελφών. Τα παραμύθια της “Τι ζητάει ο Ζήνων;” και “Η Πράσινη Σκουφίτσα”, σε μουσική Άλκη Μπαλτά και Γιώργου Κουρουπού, αντίστοιχα, παρουσιάστηκαν στην Αθήνα και αλλού. Παράλληλα με την ποίηση γράφει δοκίμια, μελετά το έργο του Οδυσσέα Ελύτη και έχει πραγματοποιήσει πολλές ομιλίες γι’ αυτό. Επίσης, επιμελείται εκδόσεις βιβλίων. Επί δεκατρία χρόνια συνεργάστηκε με την Ορχήστρα των Χρωμάτων και το Ίδρυμα Μελίνα Μερκούρη στη δημιουργία προγραμμάτων λόγου και μουσικής. Με τον Σπύρο Σακκά και τον Γιώργο Κουρουπό παρουσιάζουν μουσικά προγράμματα βασισμένα στην ποίηση. Ένα από αυτά, αφιερωμένο στην ποίηση του Ελύτη, κυκλοφόρησε σε CD-βιβλίο με τίτλο “Με το λύχνο του άστρου” (εκδ. “ύψιλον/βιβλία”).

 

David Connolly (Μεταφραστής)

O David Connolly γεννήθηκε το 1954 στο Σέφιλντ της Αγγλίας. Ιρλανδός στην καταγωγή, ζει και εργάζεται από το 1979 στην Ελλάδα ενώ πολιτογραφήθηκε Έλληνας το 1998. Σπούδασε αρχαία ελληνική φιλολογία στο Πανεπιστήμιο του Lancaster (1974-77), μεσαιωνική και νεοελληνική φιλολογία στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης (1977-79) και έλαβε τον τίτλο του Διδάκτορος της Φιλοσοφίας από το Πανεπιστήμιο του East Anglia (1997) για τη διατριβή του με θέμα τη “Θεωρία και πράξη της λογοτεχνικής μετάφρασης και τα ιδιαίτερα μεταφραστικά προβλήματα στο έργο του Οδυσσέα Ελύτη”. Κατέχει επίσης επαγγελματικά διπλώματα στη διδασκαλια της αγγλικής ως ξένης γλώσσας (Βασιλική Εταιρεία Τεχνών 1984) και στη μετάφραση (Ινστιτούτο Γλωσσολόγων 1992). Είναι τακτικό μέλος διαφόρων συλλόγων επαγγελματιών μεταφραστών και συγγραφέων τόσο στη Βρετανία (Ινστιτούτο Γλωσσολόγων, Ινστιτούτο Μετάφρασης και Διερμηνείας, Εταιρεία Μεταφραστών της Λογοτεχνίας) όσο και στην Ελλάδα (Εταιρεία Συγγραφέων, Ελληνική Εταιρεία Μεταφραστών Λογοτεχνίας, Πανελλήνιος Σύλλογος Επαγγελματιών Μεταφραστών). Διετέλεσε επικεφαλής του Μεταφραστικού Τμήματος στο Βρετανικό Συμβούλιο Αθηνών (1991-1994) και έχει διδάξει τη θεωρία και πράξη της λογοτεχνικής μετάφρασης σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο σε ελληνικά πανεπιστημιακά ιδρύματα (Ιόνιο Πανεπιστήμιο 1991-1997, Πανεπιστήμιο Αθηνών 1999-2000, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης). Επίσης, διετέλεσε εξωτερικός εξεταστής σε Βρετανικά Πανεπιστήμια με μεταπτυχιακά μεταφραστικά προγράμματα. Επιπλέον, είχε επίτιμες ακαδημαϊκές θέσεις στο Πανεπιστήμιο του Birmingham (Honorary Research Fellow 1999-2002), στο Πανεπιστήμιο του Princeton (Stanley J. Seeger Visiting Fellow 2001) και στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης (Hellenic Foundation Visiting Fellow in Modern Greek Studies 2002). Μεταφράσεις του έχουν βραβευτεί στην Αγγλία (The Yeats Club Sixth Open Poetry Competition for Translations 1989), στην Αμερική (The Elizabeth Constantinides Memorial Translation Prize for 1996) και στην Ελλάδα (Βραβείο της Ελληνικής Εταιρείας Μεταφραστών Λογοτεχνίας για την καλύτερη μετάφραση από τα ελληνικά 1996, Τιμιτική Διάκριση του Υπουργείου Πολιτισμού 1999, Κρατικό Βραβείο Μετάφρασης Έργου Ελληνικής Λογοτεχνίας σε Ξένη Γλώσσα, 2008 για το βιβλία “Ωραίος σαν Έλληνας” του Νίκου Εγγονόπουλου).