Factotum: Άνθρωπος για όλες τις δουλειές

Ένα από τα καλύτερα βιβλία του Τσαρλς Μπουκόβσκι, στο οποίο ο αναγνώστης παρακολουθεί τις περιπλανήσεις του επίδοξου συγγραφέα Χένρι Τσινάσκι, alter ego του ίδιου του Μπουκόβσκι, στην Αμερική του Δεύτερου Παγκόσμιου Πολέμου. Πότης και τζογαδόρος, ο Τσινάσκι ταξιδεύει από πόλη σε πόλη χωρίς να στεριώνει σε καμιά δουλειά. Άθλιες πόρνες, μίζερα δωμάτια, καβγάδες και ποτό σε μια υπνωτιστική όσο και χιουμοριστική καταβύθιση στον κόσμο του περιθωρίου, που μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο με τον Ματ Ντίλον στον πρωταγωνιστικό ρόλο. “Τα μεγάλα θέματα του Μπουκόβσκι -η πάλη των φύλων, η φιγούρα του εργοδότη που παραμονεύει επικαλούμενος πάντα τους κανόνες, οι αναίσθητοι γονείς, ο απαιτητικός σπιτονοικοκύρης- είναι παρόντα στο βιβλίο. Υπάρχουν οι χαρακτηριστικές σκηνές σεξ του Μπουκόβσκι, όλες τους διανθισμένες με σκληρούς διαλόγους, και η αίσθηση της αποστασιοποίησης απ’ την αληθινή οικειότητα. Ο Τσινάσκι, το alter ego του Μπουκόβσκι, βρίσκεται σε ένα διαρκές υπαρξιακό ταξίδι, που δεν αφήνει παρά ελάχιστο χώρο για οποιονδήποτε άλλο”. (από την εισαγωγή του ποιητή Neeli Cherkovski στην αγγλική έκδοση)

Charles Bukowski (Συγγραφέας)

Ο Χάινριχ Καρλ (Χένρυ Τσαρλς) Μπουκόφσκι γεννήθηκε στο Άντερναχ της Δυτικής Γερμανίας, στις 16 Αυγούστου του 1920. Η Γερμανίδα μητέρα του, Καταρίνα Φεττ, και ο πατέρας του, Χένρυ Μπουκόφσκι, Αμερικανός στρατιώτης πολωνικής καταγωγής, γνωρίστηκαν κατά τη διάρκεια της αμερικανικής κατοχής στη Γερμανία, στα τέλη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Το 1922, το ζευγάρι και ο μικρός Τσαρλς μετανάστευσαν στις ΗΠΑ και εγκαταστάθηκαν στο Λος Άντζελες. Στην πόλη των αγγέλων, ο Μπουκόφσκι έμελλε να περάσει το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του. Η παιδική και εφηβική ηλικία του σημαδεύτηκαν από την προκατάληψη των Αμερικανών για τη γερμανική καταγωγή του, την αδιάκοπη κακοποίησή του από τον πατέρα του και την παραμόρφωση των χαρακτηριστικό του από μια επώδυνη μορφή ακμής -βιώματα τα οποία κατέγραψε πολύ αργότερα στη νουβέλα “Ham on Rye” (1982). Από το 1939 έως το 1941 παρακολούθησε μαθήματα δημοσιογραφίας και λογοτεχνίας στο Los Angeles City College. Το 1941 μετακόμισε στη Νέα Υόρκη για να γίνει συγγραφέας. Ωστόσο, το εγχείρημά του δεν απέδωσε… Το 1944, δημοσίευσε την πρώτη του ιστορία “Aftermath of a Lengthy Rejection Slip” στο περιοδικό “Story” και επέστρεψε στο Λος Άντζελες. Εκεί γνώρισε μία από τις σημαντικότερες γυναίκες της ζωής του, την Τζάνετ Μπέικερ, δέκα χρόνια μεγαλύτερή του και αλκοολική, όπως κι ο ίδιος. Μαζί της μοιράστηκε τα επόμενα δέκα χρόνια της πορείας του. Στο ίδιο διάστημα περιπλανήθηκε σ’ όλη τη χώρα, δουλεύοντας ως οδηγός φορτηγού, χειριστής ασανσέρ, σε εργοστάσιο παρασκευής σκυλοτροφών κι άλλες “δουλειές του ποδαριού”, που θα του εξασφάλιζαν τα προς το ζην και, κυρίως, το αλκοόλ, το οποίο κατανάλωνε σε μεγάλες ποσότητες. Οι εμπειρίες που αποκόμισε απ’ αυτές τις περιπλανήσεις τού χρησίμευσαν ως υλικό για τα έργα του. Αρκετές, μάλιστα, περιλαμβάνονται στο σενάριο της ταινίας “Βarfly” (1987), όπου τον Χένρι Τσινάσκι (ή Χανκ), δηλαδή το λογοτεχνικό alter ego του Μπουκόφσκι, υποδύεται ο Μίκυ Ρουρκ. Το 1955, ο Μπουκόφσκι, παντρεμένος ήδη με την Μπάρμπαρα Φράι, εκδότρια ενός μικρού περιοδικού, γράφει για πρώτη φορά ποίηση, έπειτα από μια περιπέτεια της υγείας του, που λίγο έλειψε να αποβεί μοιραία. Ο γάμος του με τη Φράι δεν κράτησε ούτε δύο χρόνια. Το 1958, πιάνει και πάλι δουλειά, αυτήν τη φορά ως υπάλληλος στο Ταχυδρομείο τους Λος Άντζελες. Σύμφωνα με τον ίδιο, τα δέκα, περίπου, χρόνια που πέρασε εκεί ήταν, από δημιουργική άποψη, τα πλέον στείρα και αδρανή. Σύμφωνα όμως με άλλες πηγές, δημοσίευσε διαρκώς κείμενα σε μικρά περιοδικά κι έγινε γνωστός στους ποιητικούς κύκλους ως “ο βασιλιάς των μικρών εντύπων”. Από το 1960, μάλιστα διατηρούσε την εβδομαδιαία στήλη “Notes of a Dirty Old Man” (“Σημειώσεις ενός πορνόγερου”) στην περιθωριακή εφημερίδα “Open City”. Στη ζωή του ο Μπουκόφσκι είχε αναρίθμητους δεσμούς κι εφήμερες σχέσεις. Το 1964, γεννιέται η κόρη του Μαρίνα Λουίζ, καρπός της σχέσης του με τη θαυμάστριά του Φράνσις Σμιθ. Παρά το γεγονός ότι ο δεσμός με την μητέρα δεν διήρκεσε πολύ, ο Μπουκόφσκι διατήρησε μέχρι το τέλος της ζωής του μια ιδιαίτερη σχέση με την κόρη του. Το 1966, ο εκδότης Τζον Μάρτιν ίδρυσε τον εκδοτικό οίκο Black Sparrow Press, με βασικό συγγραφέα του τον Μπουκόφσκι. Η γνωριμία των δύο ανδρών έμελλε να σημαδέψει ανεξίτηλα τη ζωή του Μπουκόφσκι: το 1970, ο Μάρτιν του προσφέρει 100 δολάρια την εβδομάδα εφ’ όρου ζωής, προκειμένου να αφοσιωθεί αποκλειστικά στη συγγραφή. Έχοντας κατακτήσει πλέον την οικονομική ανεξαρτησία του, ο Μπουκόφσκι παραιτήθηκε από το ταχυδρομείο. Η παραγωγικότητά του αυξήθηκε κατακόρυφα και σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα ολοκλήρωσε την πρώτη του νουβέλα “Post Office” (1971). To 1985 παντρεύτηκε τη Λίντα Λη Μπέιλε, με την οποία έζησε μέχρι το τέλος της ζωής του. Ο Μπουκόφσκι πέθανε από λευχαιμία το Μάρτιο του 1994, στο αγαπημένο του Λος Άντζελες, περιβεβλημένος τον μανδύα ενός μεγάλου συγγραφέα που τα βιβλία του αγαπήθηκαν στην Ευρώπη, αλλά κι από μια σημαντική μερίδα του αμερικανικού κοινού. Το έργο του σε μεγάλο βαθμό αυτοβιογραφικό, περιλαμβάνει περισσότερα από σαράντα πέντε βιβλία ποίησης και πρόζας καθώς και μυθιστορήματα. Πολλά από τα έργα του έχουν μεταφερθεί στον κινηματογράφο. Πέρα από τα προσωπικά βιώματα του συγγραφέα, στα έργα του Μπουκόφσκι αντικατοπτρίζεται η περιθωριακή, αναρχική πλευρά της αμερικανικής πραγματικότητας, την οποία, μέχρι πρόσφατα, η αμερικανική λογοτεχνία είτε καταδίκαζε είτε, ηθελημένα, αγνοούσε. Αντίθετα, η υποδοχή που του επιφύλαξε, από την πρώτη στιγμή που τον γνώρισε, το ευρωπαϊκό κοινό ήταν εντυπωσιακά θερμή. Το έργο του έχει μεταφραστεί σε περισσότερες από δώδεκα γλώσσες. Παρ’ όλα αυτά μεγάλο μέρος παρέμενε ανέκδοτο μέχρι πρόσφατα.

 

Νίκος Α. Μάντης (Μεταφραστής)

Ο Νίκος Λαμπρόπουλος, όπως είναι το πραγματικό όνομα του Νίκου Α. Μάντη, γεννήθηκε στην Αθήνα, όπου ζει και εργάζεται. Σπούδασε νομικά και ασχολήθηκε με το θέατρο. Το βιβλίο “Το μάτι του άνθους” ήταν η πρώτη του ποιητική συλλογή. Με το ψευδώνυμο Νίκος Α. Μάντης, εξέδωσε τη συλλογή διηγημάτων “Ψευδώνυμο” (2006), καθώς και δύο μυθιστορήματα, “Το χιόνι του καλοκαιριού” (2010) και “Άγρια Ακρόπολη” (2013), όλα από τις εκδόσεις Καστανιώτη. Έχει μεταφράσει από τα αγγλικά το “Βαθέκ” του William Beckford, τα “Χίλια χρόνια καλές προσευχές” της κινέζας Yiyun Li. Έχει τιμηθεί με το βραβείο μυθιστορήματος της Ακαδημίας Αθηνών (Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη) για το βιβλίο του “Οι τυφλοί”, έχει αποσπάσει δύο φορές το βραβείο μυθιστορήματος του ηλεκτρονικού περιοδικού “Ο Αναγνώστης”, για τα βιβλία “Οι τυφλοί και Άγρια Ακρόπολη”, και έχει διακριθεί με το The Athens Prize for Literature του περιοδικού (δε)κατα για το μυθιστόρημα “Πέτρα Ψαλίδι Χαρτί”.