Oι ιδεολογικές, οι κοινωνικές και οι οικονομικές συνθήκες παραγωγής της τέχνης στη μεταπολεμική Eλλάδα

Οι με­τα­πο­λε­μι­κές συν­θή­κες στην Ελ­λά­δα δι­α­μορ­φώ­θη­καν κά­τω από με­γά­λης ση­μα­σί­ας ιστο­ρι­κά, οικο­νο­μι­κά και κοι­νω­νι­κά γε­γο­νό­τα, που ση­μά­δε­ψαν την πο­ρεία της. Άμε­σες ήταν οι επι­πτώ­σεις στην Τέ­χνη και γι’ αυτό κα­τα­βλή­θη­κε προ­σπά­θεια να δι­ε­ρευ­νη­θούν οι πα­ρά­γο­ντες που την επη­ρέ­α­σαν κα­θώς αυτή δεν ανα­πτύσ­σε­ται «εν κε­νώ». Το σχέ­διο Μάρ­σαλ ήταν ένα οικο­νο­μι­κό πρό­γραμ­μα, που επι­κύ­ρω­σε τη θέ­ση της Ελ­λά­δας στον δυ­τι­κό κό­σμο και εμ­βά­θυ­νε τις δι­α­πο­λι­τι­σμι­κές σχέ­σεις ανά­με­σα στην Ελ­λά­δα και τη Δύ­ση. Ωστό­σο, για με­γά­λο δι­ά­στη­μα λό­γω των κρί­σι­μων στιγ­μών, η πα­ρα­γω­γή της Τέ­χνης ακο­λού­θη­σε μία τε­θλα­σμέ­νη πο­ρεία κα­θώς επη­ρε­ά­στη­κε από τις εκά­στο­τε πο­λι­τι­κές και οικο­νο­μι­κές συν­θή­κες. Στην πο­ρεία του χρό­νου οι εξε­λί­ξεις επη­ρέ­α­σαν σε με­γά­λο βαθ­μό τον τρό­πο πα­ρα­γω­γής και δη­μι­ουρ­γί­ας της τέ­χνης. Ανα­σταλ­τι­κός πα­ρά­γο­ντας στά­θη­κε η δι­κτα­το­ρία των Συ­νταγ­μα­ταρ­χών, η οποία θέ­λη­σε με κά­θε τρό­πο να πο­δη­γε­τή­σει τον Πο­λι­τι­σμό. Κα­τά τη Με­τα­πο­λί­τευ­ση οι δο­μές άλ­λα­ξαν και η πα­ρα­γω­γή της τέ­χνης είχε θε­τι­κό πρό­ση­μο. Όμως, η οικο­νο­μι­κή κρί­ση του 2010 δι­έ­ψευ­σε τις προσ­δο­κί­ες των Ελ­λή­νων και ακύ­ρω­σε προ­σπά­θει­ες και όνει­ρα. Η πα­ρα­γω­γή της τέ­χνης μει­ώ­θη­κε δρα­στι­κά κα­θώς με­γά­λο μέ­ρος των πο­λι­τι­στι­κών θε­σμών έπα­ψε να λει­τουρ­γεί, ενώ το κρά­τος βρέ­θη­κε σε αδυ­να­μία να χρη­μα­το­δο­τεί καλ­λι­τε­χνι­κές δρά­σεις. Η πο­λι­τι­σμι­κή βι­ω­σι­μό­τη­τα, αν και ανα­γκαία, κα­τέ­στη έω­λη.

Παναγιώτα Μ. Παπανικολάου (Συγγραφέας)

Η Παναγιώτα Μ. Παπανικολάου σπούδασε Ιστορία και Αρχαιολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Συνέχισε τις σπουδές της στις Τέχνες και στην Πολιτισμική Διαχείριση στο Λονδίνο. Είναι διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και διδάσκει σε πανεπιστημιακά ιδρύματα της Ελλάδας. Ασχολείται ερευνητικά με την Ιστορία της Τέχνης και τη Διαχείριση του Πολιτισμού.