Principia ethica

Τα Principia Ethica αποτελούν ορόσημο στην ιστορία της ηθικής φιλοσοφίας. Δημοσιευμένο το 1903, το κείμενο του Moore έθεσε το πλαίσιο εντός του οποίου αναπτύχθηκε αναλυτικά η φιλοσοφική σκέψη κατά τον 20ό αιώνα. Η πρωτοτυπία του έργου δεν έγκειται μόνο στην εισαγωγή ιδεών που θα επηρεάσουν την εξέλιξη των ηθικών αντιλήψεων, των κοινωνικών επιστημών, της λογοτεχνικής πρωτοπορίας και της αισθητικής θεωρίας, αλλά και στην καινοφανή μέθοδο με την οποία προσεγγίζει θεμελιώδη ζητήματα της ανθρώπινης σκέψης. Στα Principia Ethica τίθεται σε εφαρμογή μια νέα άποψη για τον τρόπο άσκησης του φιλοσοφείν, η οποία θα καθορίσει, σε μεγάλο βαθμό, την ανάπτυξη πολλών κλάδων της σύγχρονης έρευνας: η αναλυτική φιλοσοφία, όπως τη συνέλαβε ο Moore, εκκινεί από την διασάφηση του νοήματος των όσων λέμε, με σκοπό να φωτίσει τις συχνά άρρητες προϋποθέσεις των όσων πράττουμε. Οι σημαντικότερες ηθικές θεωρήσεις, από τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη έως τον Kant και τον Mill, τίθενται από τον Moore σε κριτικό έλεγχο, αναδεικνύοντας ταυτόχρονα τη γονιμότητά τους για την κατανόηση των ηθικών φαινομένων. Μέσα από την εξαντλητική πραγμάτευση της έννοιας του καλού, της σημασίας της ηδονής, της σχέσης του καθήκοντος με την αρετή, της αξίας των διαπροσωπικών σχέσεων και της εμπειρίας της τέχνης, τα Principia Ethica θα θέσουν τους όρους με τους οποίους αρθρώνονται μέχρι τις μέρες μας κάποιες από τις μείζονες διαμάχες της φιλοσοφίας. Η έκδοση περιλαμβάνει επίμετρο όπου αναλύεται το κεντρικό επιχείρημα της ηθικής σκέψης του Moore και ανασυγκροτούνται οι κυριότερες κριτικές προσεγγίσεις στα Principia Ethica. Παρέχονται επίσης διευκρινίσεις όρων και εννοιών, καθώς και σύντομες ερμηνευτικές παρατηρήσεις ή παραπομπές σε εργασίες που εστιάζουν σε επιμέρους σημεία της επιχειρηματολογίας του Moore. Η έκδοση συμπληρώνεται με εκτεταμένη διεθνή βιβλιογραφία.

George Edward Moore (Συγγραφέας)

Ο George Edward Moore, αδελφός του ποιητή T. Sturge Moore, γεννήθηκε στο Νότιο Λονδίνο το 1873. Άρχισε να σπουδάζει κλασική φιλολογία στο Cambridge (Trinity College), αλλά υπό τον προτροπή των B. Russell και J. Mc. Taggart, θερμού εκπροσώπου του αγγλικού ιδεαλισμού, τράπηκε στη φιλοσοφία. Σε νεανική του μάλιστα σπουδή που φέρει τον τίτλο “Η Μεταφυσική Βάση της Ηθικής” (1897) ομολογεί την επίδραση του Bradley, επίδραση την οποία θα αντιστρέψει αρκετά νωρίς.
Μετά τις σπουδές του και ολιγόχρονη απουσία απ’ το Cambridge, ο Moore επέστρεψε στο ένδοξο πανεπιστήμιο το 1911 όπου και έζησε την υπόλοιπη ζωή του. Εκδότης του γνωστού περιοδικού “Mind” απ’ το 1921, εκλέχτηκε καθηγητής της φιλοσοφίας το 1925 και δίδαξε μέχρι την απόσυρσή του το 1939. Τον διαδέχθηκε ο Wittgenstein με τον οποίο ήδη γνωριζόταν. Ο τίτλος μάλιστα του “Tractatus Logicophilosophicus” του Wittgenstein οφείλεται στον Moore ο οποίος συνέβαλε θετικά στην επιστροφή και στο διορισμό του Βενιζέλου φιλοσόφου στο Cambridge.
Κατά τη διάρκεια της πανεπιστημιακής και φιλοσοφικής του δραστηριότητας ο Moore συνδέθηκε με μακρόχρονη φιλία με γνωστά μέλη του Bioomsbury Group (L. Woolf, M. Keynes, κ.α.). Υπήρξε πρόεδρος της Αριστοτελικής Εταιρίας (1918-1919) και μέλος της μυστικής εταιρίας διανουμένων Cambridge Apostles.
Ο Moore έζησε μάλλον αθόρυβα στο περιβάλλον του γνωστού πανεπιστημίου και έχαιρε βαθιάς εκτιμήσεως από πολλές επιφανείς προσωπικότητες του αγγλοσαξωνικού χώρου.
Τα έργα του ολιγάριθμα σχετικά, συνέβαλαν ουσιαστικά στη διαμόρφωση της αναλυτικής φιλοσοφίας, παρά το ότι η δημιουργία του φιλοσόφου δεν υπήρξε ευρύτερα γνωστή έξω απ’ τους ακαδημαϊκούς κύκλους. Τα κυριότερα δημοσιεύματά του είναι τα ακόλουθα: “Η φύση της κρίσης” (1899), “Αρχές της ηθικής” (1903), “Αναίρεση του ιδεαλισμού” (1903), “Ηθική” (1912), “Υπεράσπιση του κοινού νου” (1925), “Απόδειξη του εξωτερικού κόσμου” (1925).

 

Αντώνης Χατζημωυσής (Μεταφραστής)

Ο Αντώνης Χατζημωυσής γεννήθηκε το 1967 στην Αθήνα. Είναι Καθηγητής Σύγχρονης Φιλοσοφίας στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Δίδαξε στο University College London και στο Massachusetts Institute of Technology. Κύριες δημοσιεύσεις του είναι οι τόμοι Philosophy and the Emotions (Cambridge, 2003), Self-Knowledge (Oxford, 2011), και οι μονογραφίες The Philosophy of Sartre (Routledge, 2010), Ο Φόβος (ΜΙΕΤ, 2014), Φιλοσοφικά πορτρέτα (Πόλις, 2017), Αιδώς, Αγάπη, Αγωνία (Πατάκης, 2020).