Αρμενίζοντας στην ανατολή του δυτικού πολιτισμού

Ουδείς πολιτικός στην παγκόσμια ιστορία συγκέντρωνε με τρόπο τόσο θαυμάσιο εξαίρετη παιδεία, υψηλό ήθος, εύστοχη πολιτική σκέψη, γενναιότητα και σπάνια στρατηγική ικανότητα… Με τον απρόσμενο χαμό του σταμάτησε για μια στιγμή και η αναπνοή της οικουμένης… Στον Πλάτωνα το υπόδειγμα της γνώσης είχε γεωμετρικό χαρακτήρα, στον Αριστοτέλη βιολογικό. Ο στοχασμός στην Αναγέννηση έλαβε νεοπλατωνικό και μυστικό χαρακτήρα, ενορατικό ή μαθηματικό… Σηματοδοτούσε τον ακραιφνή πανηγυρισμό και την ανάταση της ανθρώπινης ψυχής… Δέχθηκε είκοσι τρεις μαχαιριές κι έπεσε. Λίγες ώρες αργότερα, τρεις δούλοι μετέφεραν το νεκρό σώμα στην αγαπημένη του Καλπουρνία… Ο χριστιανισμός πρόσφερε όχι μόνο τις ύψιστες ηθικές αρχές, αλλά και τις μέγιστες ομορφιές, τα υπέρτατα αισθητικά αγαθά. Οι βόρειοι λαοί συνέβαλαν με το ακμαίο τους αίμα. Η νεανική τους φαντασία μέσα στα άγρια δάση και τους ομιχλώδεις μαγικούς δρυμούς, είχε ασκηθεί στα πιο αλλόκοτα οράματα…