Δημητρίου Σούτσου 36 – Μια συνομιλία του Νίκου Καρούζου με τον Γιάννη Ζουγανέλη

Η συνομιλία μεταξύ του συγγραφέα Νίκου Καρούζου και του μουσικού και συγγραφέα Γιάννη Ζουγανέλη, η οποία έλαβε χώρα στις 13 Ιουνίου του 1986 στο σπίτι του πρώτου και μαγνητοφωνήθηκε σε τρείς κασέτες από τον δεύτερο, καλύπτει περίπου τέσσερις ώρες συζήτησης. Οι δύο άνδρες κουβεντιάζουν «ως φίλοι» -μεταξύ άλλων- για τη μουσική, την ποίηση, το νόημα της τέχνης, την Ιστορία, τον θάνατο και τη θέση του καλλιτέχνη… Μια πηγαία, αυθεντική συζήτηση που αποκαλύπτει τους διαδοχικούς σταθμούς της ζωής τους αλλά και τα ζητήματα που τους απασχόλησαν καθ’ όλη τη διάρκεια της καλλιτεχνικής τους πορείας. Στην έκδοση περιλαμβάνονται εκτός από το κυρίως κείμενο της συνομιλίας, μια εισαγωγή, καθώς και σημειώσεις του επιμελητή Θανάση Γαλανάκη, ένα εικονογραφικό παράρτημα και τα ευρετήρια.

Νίκος Καρούζος (Συγγραφέας)

Νίκος Καρούζος (1926-1990). Ο Νίκος Καρούζος του Δημήτρη και της Κωνσταντίνας, το γένος Πιτσάκη, γεννήθηκε στο Ναύπλιο. Ο πατέρας του ήταν δάσκαλος στρατευμένος στο Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο, διώχτηκε κατά τη διάρκεια του εμφυλίου και εξορίστηκε μετά τη συνθηκολόγηση της Βάρκιζας. Η μητέρα του ήταν κόρη ιερωμένου και δασκάλου. Κατά τη διάρκεια των γυμνασιακών του χρόνων ο Καρούζος έδρασε στην ΕΠΟΝ και εξορίστηκε στην Ικαρία (1947) και στη Μακρόνησο (1951), από όπου έφυγε τελικά το 1953 μετά από νευρικό κλονισμό. Παντρεύτηκε δύο φορές, το 1955 τη Μαρία Δαράκη, με την οποία έζησε λίγους μόλις μήνες και το 1963 τη Μαίρη Μεϊμαράκη, από την οποία χώρισε το 1980. Από το 1981 και ως το τέλος της ζωής του τον συντρόφεψε η Εύα Μπέη. Σπούδασε νομικά και πολιτικές επιστήμες στην Αθήνα, δεν ολοκλήρωσε όμως τις σπουδές του, καθώς ήδη από το 1941 είχε στραφεί στην ποίηση. Το 1949 πραγματοποίησε την πρώτη επίσημη εμφάνισή του στο χώρο των γραμμάτων με τη δημοσίευση του ποιήματός του “Σίμων ο Κυρηναίος” στο περιοδικό “Ο Αιώνας μας”. Η πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο “Η επιστροφή του Χριστού” εκδόθηκε το 1954. Στους λογοτεχνικούς κύκλους έγινε πιο γνωστός στη δεκαετία του ’60 με τις συλλογές “Η έλαφος των άστρων”, “Ο υπνόσακκος” και “Πενθήματα”. Ακολούθησαν πολλές ακόμη συλλογές και συγκεντρωτικές εκδόσεις των ποιημάτων του ως τη συγγραφή του τελευταίου του ποιητικού έργου “Αιώρηση”, γραμμένου στις 29 Αυγούστου 1990 στο νοσοκομείο Υγεία, όπου ο ποιητής νοσηλευόταν τα δύο τελευταία χρόνια της ζωής του, άρρωστος από καρκίνο. Συνεργάστηκε με τα περιοδικά όπως “Νέα Εστία”, “Αθηναϊκά Γράμματα”, “Ευθύνη”, “Σπείρα”, “Τομές”, “Η Λέξη”. Τιμήθηκε με το Β΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης (1963), το Βραβείο της Ομάδας των Δώδεκα (1963), το Α΄ Εθνικό Βραβείο Ποίησης, από κοινού με τους Τάκη Βαρβιτσιώτη και Μίλτο Σαχτούρη (1972) και το Α΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης (1988). Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Νίκου Καρούζου βλ. Ι. Μ. Χατζηφώτης, “Καρούζος Ν.Δ.”, στη “Μεγάλη εγκυκλοπαίδεια της νεοελληνικής λογοτεχνίας”, τ. 8, Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ. [1968], Αλέξανδρος Αργυρίου, “Νίκος Καρούζος”, στο “Η ελληνική ποίηση· η πρώτη μεταπολεμική γενιά”, Αθήνα, Σοκόλης, 1982, Αλέξης Ζήρας, “Καρούζος Νίκος”, στο “Παγκόσμιο βιογραφικό λεξικό”, τ. 4, Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1985, Κωστής Παπακόγκος, “Αιχμάλωτος της ελευθερίας”, περιοδικό “Η λέξη”, τχ. 88-89, 10-11/1989, Ελισσάβετ Λαλουδάκη, “Νίκος Καρούζος (1926-1990): Χρονολόγιο”, περιοδικό “Διαβάζω”, τχ. 393, 2/1999 και Αλέξης Ζήρας, “Καρούζος, Νίκος” στο “Λεξικό νεοελληνικής λογοτεχνίας”, Αθήνα, Εκδόσεις Πατάκη, 2007.

(Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.).

 

Γιάννης Ζουγανέλης (Συγγραφέας)

Μουσικός με διεθνή αναγνώριση, ο τουμπίστας Γιάννης Ζουγανέλης γεννήθηκε το 1938 στον Κοκκινόβραχο του Πειραιά, γόνος φτωχής πενταμελούς οικογένειας με καταβολές από τη Μύκονο. Ήρθε για πρώτη φορά σε επαφή με την τούμπα σε ηλικία έντεκα ετών, στο Αναμορφωτικό Κατάστημα Κορυδαλλού, όπου τον είχε “στείλει” η μητέρα του λόγω της οικονομικής τους κατάστασης. Σπούδασε στο Εθνικό Ωδείο και εν συνεχεία, με κρατική υποτροφία, στο Ωδείο Αθηνών, απ’ όπου έλαβε δίπλωμα “Βαθείας Σάλπιγγος” με άριστα παμψηφεί και το πρώτο βραβείο παμψηφεί. Το όνομά του έχει ταυτιστεί με την τούμπα καθώς σημαντικοί Έλληνες και ξένοι συνθέτες έγραψαν έργα ειδικά γι’ αυτόν (ανάμεσά τους οι Αντωνίου, Σισιλιάνος, Παπαϊωάννου, κ.ά.). Υπήρξε μέλος της Συμφωνικής Ορχήστρας της ΕΡΤ και ως σολίστ συνεργάστηκε με πολλές άλλες ορχήστρες στην Ελλάδα και το εξωτερικό (Κρατικές Ορχήστρες Αθηνών και Θεσσαλονίκης, Συμφωνική Ορχήστρα Δήμου Αθηναίων, Philarmonia Hungarica, συμφωνικές ορχήστρες Λουμπλιάνας, Βουλγαρίας, Βελιγραδίου, κ.ά.). Συνεργάστηκε επίσης με συνθέτες του νέου ελληνικού τραγουδιού, όπως οι Μάνος Χατζιδάκις, Μάνος Λοϊζος, Διονύσης Σαββόπουλος, Γιάννης Μαρκόπουλος και Χρήστος Λεοντής. Μαζί με τον Γιάννη Πατίλη, υπήρξε εκδότης του περιοδικού “Κριτική και Κείμενα”, οι δε συνομιλίες του με τον ποιητή Νίκο Καρούζο δημοσιεύτηκαν σε λογοτεχνικά περιοδικά. Στα μέσα της δεκαετίας του ’80 άρχισε να γράφει την αυτοβιογραφία του, υποκύπτοντας στις προστροπές φίλων του όπως ο Μιχάλης Γκανάς, ο Κωστής Παπαγιώργης και ο Γιάννης Πατίλης. Το βιβλίο εκδόθηκε, τελικά, το 1999 από τις εκδόσεις Καστανιώτη, με τίτλο “Ο ήχος της σάλπιγγος”, και επανεκδόθηκε σε δεύτερη, αναθεωρημένη έκδοση, σε δύο τόμους, το 2004, από τις εκδόσεις Γαβριηλίδη. Την ίδια χρονιά εκδόθηκε η σύντομη συλλογή ποιημάτων του, “Ενός λεπτού σιγή είμαστε όλοι” (εκδ. Γαβριηλίδη). “Έφυγε”, νικημένος από τη μάχη με τον καρκίνο του πνεύμονα, τον Αύγουστο του 2006, σε ηλικία 68 ετών.