Η μηχανή και το δίκτυο – Ως δομικά πρότυπα στην αρχιτεκτονική

Η μη­χα­νή και το δί­κτυο συ­νι­στούν δύο αντί­θε­τες δο­μές ορ­γά­νω­σης, οι οποί­ες έχουν χρη­σι­μο­ποι­η­θεί σε δι­α­φο­ρε­τι­κές πε­ρι­πτώ­σεις για την από­δο­ση ση­μα­σι­ών ανα­φο­ρι­κά με την έν­νοια της χω­ρι­κό­τη­τας. Ακρι­βώς, όμως, εξαι­τί­ας των δι­α­φο­ρών τους, η μη­χα­νή και το δί­κτυο μπο­ρούν να απο­τε­λέ­σουν δύο συ­μπλη­ρω­μα­τι­κές δο­μές, ενταγ­μέ­νες σε ένα σύν­θε­το πρό­τυ­πο. Ένα τέ­τοιο εν­δε­χό­με­νο δι­ε­ρευ­νά­ται στην πα­ρού­σα έρευ­να. Αρ­χι­κά εντο­πί­ζο­νται και αξι­ο­λο­γού­νται οι δι­α­φο­ρές και οι ανα­λο­γί­ες με­τα­ξύ μη­χα­νής και δι­κτύου ως τε­χνο­λο­γι­κά επι­τεύγ­μα­τα και ακό­λου­θα ως προς την προ­σαρ­μο­γή τους στην από­δο­ση της έν­νοι­ας της χω­ρι­κό­τη­τας. Ανά­λο­γα δι­ε­ρευ­νώ­νται οι δυ­να­τό­τη­τες συ­γκρό­τη­σης ενός σύν­θε­του προ­τύ­που που να συν­δυ­ά­ζει τις δύο δο­μές, με εφαρ­μο­γή στο σχε­δι­α­σμό του χώ­ρου. Μέ­σα από σχε­τι­κές προ­σπά­θει­ες του μο­ντερ­νι­σμού κα­τά το Με­σο­πό­λε­μο και τον ύστε­ρο μο­ντερ­νι­σμό πά­νω άλ­λο­τε στη μία δο­μή άλ­λο­τε στην άλ­λη, ανα­δει­κνύ­ο­νται τα ιδι­αί­τε­ρα χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά των δύο δο­μών ταυ­τό­χρο­να, όμως, δι­α­πι­στώ­νε­ται ότι οι δο­μές αυτές λει­τουρ­γούν συ­μπλη­ρω­μα­τι­κά, έτσι ώστε να ικα­νο­ποι­εί­ται μια πι­θα­νή με­τα­ξύ τους σχέ­ση. Η πα­ρα­τή­ρη­ση αυτή ισχυ­ρο­ποι­εί­ται με την εξέ­τα­ση επι­λεγ­μέ­νων αρ­χι­τε­κτο­νι­κών πα­ρα­δειγ­μά­των της πρό­σφα­της πε­ρι­ό­δου, οπό­τε και κα­τα­δει­κνύ­ε­ται η κα­ταλ­λη­λό­τη­τα του συν­δυ­α­στι­κού προ­τύ­που μη­χα­νή/δί­κτυο στη συ­γκρό­τη­ση του χώ­ρου. «Το πρό­τυ­πο μη­χα­νής και δι­κτύου θα ήταν κα­τάλ­λη­λο στο να πε­ρι­γρά­ψει τη γέν­νη­ση, την εξέ­λι­ξη, τις αλ­λη­λε­πι­δρά­σεις, τις με­ταλ­λά­ξεις, το θά­να­το και την ανα­γέν­νη­ση για κά­θε μορ­φή συ­γκέ­ντρω­σης, ορ­γά­νω­σης, τρό­που σύ­ντα­ξης της σκέ­ψης, έκ­φρα­σης και από­δο­σης ση­μα­σι­ών, επί­σης τους σχη­μα­τι­σμούς σύν­θε­των ή και απλού­στε­ρων μορ­φών τά­ξης, με­ρι­κής ατα­ξί­ας ως και του από­λυ­του χά­ους. Εκτι­μώ­ντας το εύρος και τις προ­ε­κτά­σεις των εφαρ­μο­γών αυτών, πά­νω στο πρό­τυ­πο μη­χα­νής και δι­κτύου θα μπο­ρού­σε πι­θα­νά να ανα­πα­ρα­στα­θεί με επάρ­κεια κά­θε στοι­χείο, συν­θή­κη και γε­γο­νός ανα­φο­ρι­κά με την από κοι­νού συ­νει­σφο­ρά τους στη συ­γκρό­τη­ση του χώ­ρου».

Γιάννης Ζαβολέας (Συγγραφέας)

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1970. Είναι Επίκουρος Καθηγητής στον τομέα “Νέα Παραστατικά Μέσα στην Αρχιτεκτονική” του τμήματος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Πολυτεχνείου Κρήτης. Έχει πτυχίο Αρχιτέκτονα Μηχανικού από το ΕΜΠ, ΜΑrch από το UCLA και MSc από το Comprarative Media Studies του ΜΙΤ. Εργάσθηκε ως αρχιτέκτονας στην Αθήνα και το Λος Άντζελες, καθώς επίαης στην παραγωγή ταινιών στην Imageworks της Καλιφόρνιας και ως Art Director στο ερευνητικό πρόγραμμα Games-to-Teach των ΜΙΤ/Microsoft. Βραβεύθηκε στον αρχιτεκτονικό διαγωνισμό “Εφήμερες Κατασκευές” για τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας. Έχει συμμετάσχει σε εκθέσεις αρχιτεκτονικής, σε συνέδρια και σε φεστιβάλ ταινιών μικρού μήκους στη Βοστόνη.