Η τραγική ιστορία των Ελλήνων αιχμαλώτων στη Μικρά Ασία, 1919-1924

H κατάρρευση του μικρασιατικού μετώπου (Αύγουστος 1922) και η συνακόλουθη Μικρασιατική Καταστροφή έχουν αποτελέσει μέχρι σήμερα αντικείμενο έρευνας σε πληθώρα μελετών. Ωστόσο, σε αυτές τις μελέτες ελάχιστες είναι οι αναφορές για τους δεκάδες χιλιάδες Έλληνες αξιωματικούς και οπλίτες που κατέληξαν αιχμάλωτοι πολέμου σε τουρκικά στρατόπεδα συγκέντρωσης στη Μ. Ασία. • Ποια υπήρξε η τύχη αυτών των ανθρώπων το χρονικό διάστημα 1919-1924; • Ποιες ήταν οι συνθήκες διαβίωσής τους κατά την πολύμηνη αιχμαλωσία τους; • Πόσοι, τελικά, από αυτούς επέστρεψαν στην πατρίδα; • Πότε και με ποιον τρόπο πραγματοποιήθηκε ο επαναπατρισμός τους; Σε αυτά και πολλά άλλα ερωτήματα έρχεται να απαντήσει η ανά χείρας μελέτη, η οποία βασίστηκε σε πλήθος βιωματικών κειμένων που γράφτηκαν από αξιωματικούς και στρατιώτες, οι οποίοι υπήρξαν αιχμάλωτοι, καθώς και σε πλούσιο αρχειακό υλικό. Επιπρόσθετα, το βιβλίο διερευνά για πρώτη φορά τον ρόλο της Διεθνούς Επιτροπής του Ερυθρού Σταυρού, που ανέλαβε να επιθεωρήσει τα τουρκικά στρατόπεδα συγκέντρωσης των Ελλήνων αιχμαλώτων, αλλά και τις διαπροσωπικές σχέσεις που ανέπτυξαν μεταξύ τους οι αιχμάλωτοι κατά τη διάρκεια του εγκλεισμού τους στα τουρκικά στρατόπεδα, καθώς και με τους δεσμώτες τους. Συνάμα, στη μελέτη εξετάζεται η εργαλειοποίηση –για προπαγανδιστικούς σκοπούς– των αιχμαλώτων πολέμου τόσο από την ελληνική όσο και από την τουρκική πλευρά, ενώ η ενδελεχής προσέγγιση του ζητήματος των Ελλήνων αιχμαλώτων πολέμου στη Μ. Ασία οδηγεί αβίαστα στην τραγική διαπίστωση ότι οι Έλληνες αιχμάλωτοι υπέστησαν τη βιαιότερη μεταχείριση και κατέγραψαν το μεγαλύτερο ποσοστό θνησιμότητας συγκριτικά με τις υπόλοιπες εθνικότητες αιχμαλώτων στον Μεγάλο Πόλεμο.

Νίκος Κανελλόπουλος (Συγγραφέας)

 

Νίκος Φ. Τόμπρος (Συγγραφέας)