Ιχνηλατώντας τα μονοπάτια του εγκεφάλου και του νου

Ένα από τα πλέον σημαντικά επιστημονικά ερωτήματα σήμερα είναι: Ποια η σχέση του ανθρώπινου νου με το υπόλοιπο σύμπαν; Με άλλα λόγια, πώς μπορεί ο —ουσιαστικά χωρίς νόημα— κόσμος να περιέχει νοήματα; Η προσέγγιση στο ερώτημα αυτό από την πλευρά της νευροεπιστήμης είναι ότι οι νοητικές λειτουργίες είναι μέρος του φυσικού κόσμου, ότι το ερμηνευτικό εργαλείο κατανόησής τους είναι ο ορθολογισμός και ότι η «μηχανή του νου» είναι ο εγκέφαλος. Ο εγκέφαλος του ανθρώπου είναι η πιο πολύπλοκη δομή που υπάρχει στο σύμπαν που γνωρίζουμε, και είναι αποτέλεσμα διαδικασιών που πραγματοποιήθηκαν μέσα στα εκατομμύρια χρόνια της εξέλιξης. Και ο εγκέφαλος του καθενός από εμάς είναι αποτέλεσμα της συνδυασμένης δράσης των γονιδίων του και των εμπειριών του, ιδίως εκείνων κατά τα πρώτα στάδια της ζωής του. Είναι εξαιρετικά δύσκολο να κατανοήσουμε τη δομή και τη λειτουργία του εγκεφάλου διότι, σε πλήρη αντίθεση με τα προϊόντα της τεχνητής νοημοσύνης, ο εγκέφαλος δεν δημιουργήθηκε προκειμένου να επιτευχθεί ένας συγκεκριμένος στόχος με βάση τις αρχές ενός συγκεκριμένου σχεδιασμού. Η φυσική επιλογή, η μηχανή της εξέλιξης δηλαδή, είναι η μόνη υπεύθυνη για τη δημιουργία του.

Ηλίας Δ. Κούβελας (Συγγραφέας)

Ο Ηλίας Δ. Κούβελας είναι ομότιμος καθηγητής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Πατρών. Πτυχιούχος και διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Μετεκπαιδεύτηκε στο University College του Λονδίνου ως υπότροφος του Συμβουλίου της Ευρώπης και στο Πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνας ως «Neurobiology Trainee».
Έχει εργαστεί ως ερευνητής (Research Associate) στη νευροεπιστήμη και «Tutor in Neuropathology» στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ, και ως ερευνητής στις βιοϊατρικές επιστήμες (Biomedical Researcher) στο San Francisco Medical Center του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας.
Διετέλεσε επισκέπτης καθηγητής (Visiting Professor) στο Εργαστήριο Φυσιολογίας του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, στο Εργαστήριο Φαρμακολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης και στα Βιολογικά Εργαστήρια του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ.
Συμμετείχε ως εκπρόσωπος της Ελλάδας στο συνέδριο «Meeting of Μinds, Europe».
Από το 1978 έως το 2005 ήταν καθηγητής φυσιολογίας και διευθυντής του Εργαστηρίου Φυσιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Πατρών.
Είναι μέλος της Dana Alliance for Brain Initiatives. Έχει διατελέσει μέλος του Εθνικού Γνωμοδοτικού Συμβουλίου Έρευνας, των Επιστημονικών Συμβουλίων του Ελληνικού Ινστιτούτου Παστέρ, του Ιδρύματος Τεχνολογίας Έρευνας (ΙΤΕ) του Κέντρου Βιοϊατρικών Ερευνών «Αλέξανδρος Φλέμινγκ» και του Δ.Σ. της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. Έχει διατελέσει επίσης πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας για τις Νευροεπιστήμες, αντιπρύτανης του Πανεπιστημίου Πατρών και κοσμήτωρ της Σχολής Επιστημών Υγείας του Πανεπιστημίου Πατρών.
Οι πρόσφατες ερευνητικές του δραστηριότητες εστιάζουν στη μελέτη της επίδρασης των εμπειριών κατά τα πρώτα στάδια της ζωής στη μοριακή δομή του εγκεφάλου και της συμπεριφοράς εφήβων και ενήλικων πειραματόζωων· στις μεταμοσχεύσεις βλαστικών κυττάρων στον εγκέφαλο πειραματικών μοντέλων της νόσου Parkinson· καθώς και στη μελέτη των διαταραχών του λόγου σε ασθενείς που πάσχουν από τη νόσο Parkinson.

(Πηγή: “Εκδόσεις Καστανιώτη”, 2024)