Ο Άγιος Φωκάς ο Σινωπεύς

Ένας άγιος για τον οποίο αναφέρεται ότι η φήμη του στη Ρώμη ήταν αντίστοιχη αυτής των αποστόλων Πέτρου και Παύλου και που αποκαλείται από τον άγιο Γρηγόριο Ναζιανζηνό «αδερφός» του απόστολου Πέτρου. Σε όλη την πρώτη χιλιετία του χριστιανισμού οι ναυτικοί επικαλούνταν και τον άγιο Φωκά ως προστάτη τους. Μερικές φορές οι καπετάνιοι που είχαν αποκοιμηθεί στο τιμόνι τον έβλεπαν να τους ξυπνάει. Άλλες φορές τέντωνε τα σχοινιά, έφτιαχνε τα πανιά και επέβλεπε από την πλώρη ώστε να μην προσκρούσουν τα πλοία τους στα βράχια. Έτσι προέκυψαν τα πολυάριθμα εκκλησάκια και τα τοπωνύμια προς τιμήν του σε παραθαλάσσιες τοποθεσίες στο Αιγαίο και τον Εύξεινο Πόντο. Στην Κωνσταντινούπολη, στην οποία ο Ιωάννης Χρυσόστομος εκφώνησε λόγο για τον άγιο Φωκά, υπήρχε επίσης μία σημαντική μονή στο όνομά του. Με το ανά χείρας βιβλίο επιχειρείται για πρώτη φορά συστηματική καταγραφή και ανάλυση των σχετικών με τον άγιο Φωκά αγιολογικών πηγών. Γίνεται λόγος για την τιμή που του απέδιδαν οι πιστοί, κατά κύριο λόγο ως προστάτη των ναυτικών και των κηπουρών. Στη συνέχεια παρουσιάζονται τα ιστορικά στοιχεία, αλλά και τα πορίσματα της νεότερης αρχαιολογικής έρευνας, για τους ναούς και τις μονές με το όνομα του αγίου στην Κωνσταντινούπολη και τον Πόντο. Στο τέλος του βιβλίου παρατίθεται μία σύντομη και αυτοτελής μελέτη για τον άγιο Αθανάσιο Δαιμονοκαταλύτη που μόνασε στην μονή του Αγίου Φωκά της Τραπεζούντας.

Παυσανίας Χ. Θάνογλου (Συγγραφέας)

Ο Παυσανίας Θάνογλου γεννήθηκε στην Θεσσαλονίκη το 1987. Προέρχεται από αμιγώς προσφυγική οικογένεια με καταγωγή από την Ανατολική Θράκη και τον Πόντο. Από μικρός τρέφει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την ιστορία, τον πολιτισμό και τους αγίους αυτών των περιοχών. Σπούδασε Ιστορία και Αρχαιολογία στο ΑΠΘ, ενώ έχει ολοκληρώσει και μεταπτυχιακές σπουδές στον τομέα της Εκκλησιαστικής Ιστορίας στην Θεολογική Σχολή του ΑΠΘ.

(Πηγή: “Εκδόσεις Αρμός”, 2022)