Πολιορκία (νέα έκδοση, αναθεωρημένη από τον συγγραφέα)

Το 1953 ο Αλέξανδρος Κοτζιάς δημοσιεύει την εμβληματική Πολιορκία, πρώτο μυθιστόρημα της νεοελληνικής λογοτεχνίας για τον Εμφύλιο. Πρωταγωνιστής του, ο ασφαλίτης Μηνάς Παπαθανάσης που, στην τελευταία περίοδο της Κατοχής, ταμπουρωμένος με τους άντρες του στα Σεπόλια, συγκρούεται θανάσιμα με ένοπλους της Αριστεράς. Η κριτική αναγνωρίζει μεγάλες αρετές στον νέο συγγραφέα, το έργο όμως προκαλεί πολιτικό σάλο. Τα τραύματα του Εμφυλίου είναι ακόμα νωπά. Η Αριστερά χαρακτηρίζει το έργο «μαύρη πολιτική λογοτεχνία» θεωρώντας πως εκθειάζει τις θέσεις των ακροδεξιών συνεργατών των Γερμανών. Μετά την πτώση της χούντας το 1974, ο αριστερός ποιητής Τίτος Πατρίκιος σημειώνει πως το μυθιστόρημα δεν υπερασπίζεται την ιδεολογία των ταγματασφαλιτών, αλλά αναπλάθει με δραματική ζοφερότητα μερικές από τις πιο σκοτεινές στιγμές της ελληνικής εθνικής ζωής. Η σημερινή έκδοση για πρώτη φορά περιλαμβάνει τις γλωσσικές αναθεωρήσεις που έκανε ο συγγραφέας λίγο πριν από τον θάνατό του το 1992· περιλαμβάνει, επίσης, εκτενή υπομνηματισμό του Μιχαήλ Σ. Καλαβρού, πλούσια ανθολογία κριτικών σημειωμάτων και επιλογικό σημείωμα της Ελένης Κεχαγιόγλου. «Η Πολιορκία μπόρεσε να αναδείξει τους ιδεολογικο-πρακτικούς μηχανισμούς που για να συντηρηθούν πρέπει να εξοντώσουν όσους τους αντιστέκονται και που λειτουργώντας αναγκάζουν τους φορείς τους να καταστρέψουν κι όποιον θα μπορούσαν ν’ αγαπούν, ακόμα και τον ίδιο τον εαυτό τους». Τίτος Πατρίκιος «Ο νεαρός τότε Αλέξανδρος Κοτζιάς άγγιξε με τα ίδια του τα χέρια, χωρίς να καεί, το ρευστό, πύρινο μάγμα εκείνης της εποχής. Μάγμα που όταν πια κρύωσε, αν και σκληρό και πετρώδες, πλάστηκε και ξαναπλάστηκε απ’ τον ίδιο για να μας παραδώσει, από βιβλίο σε βιβλίο και από αναζήτηση σε αναζήτηση, αλλά πάντα με τις ίδιες εμμονές, όπως ταιριάζει σ’ έναν κορυφαίο συγγραφέα, αποφλοιωμένη την πεμπτουσία της ανθρώπινης ψυχής και ολόγλυφη την αθέατη πλευρά της νεοελληνικής παθολογίας». Μάρω Δούκα

Αλέξανδρος Κοτζιάς (Συγγραφέας)