Άμλετ

Ο ΑΜΛΕΤ είναι από τα πιο δημοφιλή θεατρικά έργα του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ. Κεντρικός χαρακτήρας της ιστορίας είναι ο νεαρός Πρίγκιπας Άμλετ, που έχει το ίδιο όνομα με τον πατέρα του, Βασιλιά της Δανίας, ο οποίος πέθανε απροσδόκητα. Ο θείος του νεαρού Άμλετ, Κλαύδιος, ανεβαίνει στο θρόνο και παντρεύεται τη χήρα του αδερφού του, Γερτρούδη. Ο Άμλετ είναι δυσαρεστημένος από την άνοδο του θείου του στο θρόνο, τον οποίο θεωρεί πολύ κατώτερο και ανάξιο σύγκρισης με τον πατέρα του. Ένα βράδυ εμφανίζεται ένα φάντασμα που μοιάζει στο νεκρό Βασιλιά Άμλετ και του αποκαλύπτει ότι ο πατέρας του δολοφονήθηκε από τον Κλαύδιο και τον διατάζει να πάρει εκδίκηση. Ο Άμλετ σχεδιάζει να αποκαλύψει την ενοχή του Κλαύδιου παριστάνοντας τον τρελό….. τηρεί ο Οράτιος, έμπιστος φίλος του Άμλετ, κι ο Άμλετ αποφασίζει να εκδικηθεί για το θάνατο του πατέρα του. Ετοιμάζεται να σκοτώσει τον Κλαύδιο, αλλά τον βρίσκει να προσεύχεται και σκέφτεται ότι αν τον σκοτώσει εκείνη τη στιγμή, ο Κλαύδιος θα πάει στον Παράδεισο, κάτι που δεν του αξίζει. Ωστόσο, όταν ο Άμλετ φεύγει, ο Κλαύδιος αποκαλύπτει ότι δεν προσευχόταν με πολλή ευλάβεια για κάτι. Ο Άμλετ πηγαίνει να αντιμετωπίσει τη μητέρα του. Ακούγοντας ένα θόρυβο πίσω από μια κουρτίνα, τείνει το σπαθί του και κατά λάθος σκοτώνει τον Πολώνιο, που κρυφάκουγε. Φοβούμενος για την ασφάλειά του, ο Κλαύδιος στέλνει στην Αγγλία τον Άμλετ και μαζί τους Ρόζεγκραντζ και Γκιλντεστέρν, με εντολή να τον σκοτώσουν. Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού ο Άμλετ ανακαλύπτει την δολοπλοκία και οδηγεί στο θάνατο τους δύο επίδοξους δολοφόνους του. Το πλοίο τους πέφτει στα χέρια πειρατών αλλά ο Άμλετ πληρώνοντας λύτρα, τελικά αφήνεται ελεύθερος. Γεμάτη θλίψη, η Οφηλία τρελαίνεται και πνίγεται σε ένα ποτάμι. Από τη Γαλλία επιστρέφει γεμάτος οργή ο Λαέρτης, γιος του Πολώνιου κι αδερφός της Οφηλίας. Ο Κλαύδιος πείθει το Λαέρτη ότι ο Άμλετ είναι υπεύθυνος για το θάνατο του Πολώνιου και, με την επιστροφή του Άμλετ στη Δανία, στοιχηματίζει ότι ο Άμλετ μπορεί να νικήσει στη μάχη το Λαέρτη. Η μάχη όμως είναι στημένη: το σπαθί του Λαέρτη έχει δηλητήριο, όπως και το κρασί στο ποτήρι του Άμλετ. Κατά τη διάρκεια της μάχης, η Γερτρούδη πίνει από το δηλητηριασμένο κρασί και πεθαίνει. Ο Λαέρτης καταφέρνει να τραυματίσει τον Άμλετ, αλλά λαβώνεται από τον ίδιο. Προτού ξεψυχήσει, αποκαλύπτει το σχέδιο δολοφονίας του Κλαύδιου εναντίον του Άμλετ. Ο Άμλετ, λίγο πριν αφήσει την τελευταία του πνοή από το δηλητήριο, καταφέρνει να σκοτώσει τον Κλαύδιο. Στη σκηνή καταφθάνει ο Φόρτινμπρας, ένας Νορβηγός φιλόδοξος πρίγκιπας που έρχεται εναντίον της Δανίας με το στρατό του. Ο Οράτιος αφηγείται όσα έχουν συμβεί κι ο Φόρτινμπρας διατάζει να αποδοθούν τιμές στο νεκρό Άμλετ. Οι τρεις μονόλογοι «να ζει κανείς ή να μη ζει», «του πεδίου της μάχης» έχουν ευρύτατα ανθολογηθεί, όπως και οι σκηνές του Άμλετ με το φάντασμα, με την Οφηλία, με την μητέρα του ή στο νεκροταφείο.

William Shakespeare (Συγγραφέας)

1564. Γεννιέται ο Ουίλλιαμ Σαίξπηρ. 1582. Ο Ουίλλιαμ Σαίξπηρ παντρεύεται την Ανν Χάθαγουεη. 1592. Πρώτη παράσταση (;) των έργων “Ερρίκος ο Στ΄” (1,2,3), “Ριχάρδος ο Γ΄” και “Τίτος Ανδρόνικος”. 1593. Δημοσιεύεται το ποίημα “Αφροδίτη και Άδωνις” του Σαίξπηρ. Πρώτη παρασταση (;) των έργων “Το ημέρωμα της Στρίγγλας”, “Η κωμωδία των παρεξηγήσεων”, “Οι δύο άρχοντες από τη Βερόνα” και “Αγάπης αγώνας άγονος”. 1594. Δημοσίευεται το ποίημα του Σαίξπηρ “Ο βιασμός της Λουκρητίας”. Πρώτη παράσταση (;) του έργου “Ρωμαίος και Ιουλιέτα”. “Ο Βασιλιάς Ληρ” καταχωρίζεται στο μητρώο των βιβλιοπωλών. Ο Φίλιπ Χένσλοου αναφέρει στο ημερολόγιο του το ανέβασμα των έργων “Τίτος Ανδρόνικος” και “Το ημέρωμα της Στρίγγλας”. 1595. Ο Ουίλλιαμ Σαίξπηρ αναφέρεται μεταξύ των ηθοποιών που έδωσαν παραστάσεις στη βασίλισσα και πληρώνεται 20 λίρες. Πρώτη παράσταση (;) των έργων “Όνειρο καλοκαιρινής νύχτας” και “Ριχάρδος ο Β΄”. 1596. Χορηγείται θυρεός στον Ουίλλιαμ Σαίξπηρ. Πρώτη παράσταση (;) του “Βασιλιά Ιωάννη” και του “Εμπόρου της Βενετίας”. 1597. Πρώτη παράσταση (;) του έργου “Ερρίκος Δ΄”. 1598. Ο Ουίλλιαμ Σαίξπηρ καταγράφεται ως φοροφυγάς. Πρώτη παράσταση των έργων “Ερρίκος ο Στ΄” (2) και “Πολύ κακό για το τίποτα”. 1599. Ο Ουίλλιαμ Σαίξπηρ αναφέρεται ως μέτοχος του οικοπέδου του θεάτρου “Σφαίρα” και οφειλέτης φόρων. Πρώτη παράσταση (;) των έργων “Ερρίκος ο Ε΄”, “Όπως σας αρέσει” και “Ιούλιος Καίσαρας”. 1600. Αναφέρεται ότι ο Ουίλλιαμ Σαίξπηρ οφείλει 13 σελίνια και 4 πένες φόρο στο Σάσεξ. Πρώτη παράσταση (;) των έργων “Οι εύθυμες κυράδες του Ουίνδσορ” και “Τρωίλος και Χρυσηίδα”. 1601. Πρώτη παράσταση (;) των έργων “Όπως σας αρέσει” και “Άμλετ”. 1602. Ο Ουίλλιαμ Σαίξπηρ αγοράζει 107 στρέμματα καλλιεργήσιμης γης στο Παλιό Στράτφορντ και ένα σπίτι στο Τσάπελ Λέην. Πρώτη παράσταση (;) του έργου “Δωδέκατη νύχτα”. 1603. Τελευταία συμμετοχή του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ ως ηθοποιού στο θέατρο. Το “Όνειρο καλοκαιρινής νύχτας” παίζεται στο Χάμπτον Κορτ. 1604. Ο Ουίλλιαμ Σαίξπηρ αναφέρεται στην έκθεση του “Master of the Great Wardrobe” (Υπεύθυνος του Βασιλικού Βεστιαρίου) ως παριστάμενος με το θίασο οι “Άνθρωποι του Βασιλιά” στον εορτασμό της στέψης του βασιλιά Ιακώβου Α΄. Παρουσιάζεται στο Ουάιτχολ το έργο “Οθέλλος”. Παρουσιάζονται στην Αυλή τα έργα “Εύθυμες κυράδες του Ουίνδσορ”. Πρώτη παράσταση (;) των έργων “Τέλος καλό, όλα καλά” και “Οθέλλος”. 1605. Παρουσιάζονται στην Αυλή τα έργα “Αγάπης αγώνας άγονος” και “Ερρίκος ο Ε΄” στις 7 Ιανουαρίου και ο “Έμπορος της Βενετίας” στις 10 και 12 Φεβρουαρίου. 1606. Γεννιέται ο θεατρικός συγγραφέας Ουίλλιαμ Ντάβεναντ, που ισχυριζόταν πως ήταν νόθος γιός του Σαίξπηρ. Παίζεται ο “Βασιλιάς Ληρ” στο Ουάιτχολ. Πρώτη παράσταση (;) των έργων “Μάκμπεθ” και “Βασιλιάς Ληρ”. 1607. Πρώτη παράσταση (;) των έργων του Σαίξπηρ “Αντώνιος και Κλεοπάτρα”, “Κοριολανός” και “Τίμων ο Αθηναίος”. 1611. Πρώτη παράσταση (;) των έργων του Σαίξπηρ “Το χειμωνιάτικο παραμύθι” και “Τρικυμία”. 1613. Ο Ουίλλιαμ Σαίξπηρ αγοράζει σπίτι στην περιοχή Μπλακφράϊαρς. Πρώτη παράσταση (;) του έργου “Ερρίκος ο Η΄”. 1615. Ο Ουίλλιαμ Σαίξπηρ αντιδικεί με τον Μάθιου Μπέικον για την ιδιοκτησία του θεάτρου “Μπλακφράϊαρς”. 1616. Ο Ουίλλιαμ Σαίξπηρ υπογράφει τη διαθήκη του στις 25 Μαρτίου. Θάνατος και ταφή στις 25 Απριλίου.

 

Ιάκωβος Πολυλάς (Μεταφραστής)

Ιάκωβος Πολυλάς (1825-1896). Ο Ιάκωβος Πολυλάς γεννήθηκε στην Κέρκυρα το 1825, γιος του νομικού και λόγιου Γεώργιου Πολυλά, ο οποίος πέθανε όταν ο Ιάκωβος ήταν έξι ετών, και της Ελένης το γένος Νικολάου Βούλγαρη. Η οικογένειά του ανήκε στις παλιές οικογένειες της Κέρκυρας με καταγωγή από την Κωνσταντινούπολη. Η μητέρα του ήταν μορφωμένη και του δίδαξε τα πρώτα γράμματα, καθώς και ξένες γλώσσες (αγγλικά, γαλλικά, ιταλικά, γερμανικά) και αρχαία ελληνικά. Σημαντική για την πορεία του Πολυλά στάθηκε η μακρόχρονη σχέση του Σολωμού με την οικογένειά του. Το 1847 παντρεύτηκε την ευγενικής καταγωγής Αιμιλία Σορδίνα. Λόγω της αδύναμης υγείας της συζύγου του ο Πολυλάς αναγκάστηκε το 1852 να φύγει μαζί της για τη Νάπολη, όπου και έμειναν ως το 1852. Εκεί ξεκίνησε η ενασχόλησή του με τη λογοτεχνία. Το 1857 η Αιμιλία πέθανε σε ηλικία εικοσιεννέα χρόνων και ο Πολυλάς επέστρεψε στην Κέρκυρα. Η ίδια χρονιά σημαδεύτηκε από το θάνατο του Σολωμού και ο Πολυλάς εκφώνησε νεκρώσιμο λόγο στην κηδεία του. Από το 1857 ως το 1862 εργάστηκε στην Κέρκυρα ως βιβλιοφύλακας της Δημόσιας Βιβλιοθήκης. Το 1860 εκλέχτηκε γραμματέας της φιλολογικής εταιρείας Ιόνιος Εταιρεία. Την ίδια περίοδο διαδραμάτισε ενεργό ρόλο στις πολιτικές διεργασίες για την Ένωση της Επτανήσου με το ελληνικό κράτος. Ίδρυσε τον πολιτικό σύλλογο Αναγέννησις και εξέδωσε την ομώνυμη εφημερίδα, προβάλλοντας την αναγκαιότητα της Ένωσης και μετά την πραγματοποίησή της την ολοκληρωτική διοικητική αφομοίωση της Επτανήσου στο ελληνικό βασίλειο. Το 1871 ίδρυσε τον πολιτικό σύλλογο και την εφημερίδα Ρήγας Φεραίος και κατόπιν τη σατιρική Κώδων. Διετέλεσε βουλευτής Κέρκυρας στην κυβέρνηση του Χαριλάου Τρικούπη την περίοδο 1869-1879 και μετά από διαφωνίες του με τον τελευταίο προσχώρησε στο κόμμα του Δεληγιάννη ως το 1890. Επέστρεψε κατόπιν στην παράταξη του Τρικούπη δρώντας στην Κέρκυρα. Αποσύρθηκε από την πολιτική το 1892 και αφοσιώθηκε στη συγγραφή. Πέθανε στην Κέρκυρα. Η πρώτη εμφάνιση του Πολυλά στη λογοτεχνία πραγματοποιήθηκε το 1855 με την έκδοση της μετάφρασής του της Τρικυμίας του Σαίξπηρ. Το 1891 δημοσίευσε το διήγημα Ένα μικρό λάθος στην Εστία και το 1892 το Η Συγχώρεσις. Η πορεία του σφραγίστηκε από τη γνωριμία του με το Σολωμό, με προτροπή του οποίου μελέτησε γερμανική λογοτεχνία και για τον οποίο μετέφρασε έργα των Γκαίτε, Σίλλερ και Χέγκελ, κερδίζοντας παράλληλα ο ίδιος από το φιλτράρισμα του γερμανικού ιδεαλισμού μέσω της διάνοιας του Σολωμού. Σημαντική προσφορά του στάθηκε η πρώτη έκδοση των Ευρισκομένων του Σολωμού και τα προλεγόμενά της, καθώς και η συστηματική του προσπάθεια για δημιουργία μιας δημοτικής γλώσσας, ικανής να εκφράσει ανώτερες έννοιες και υψηλά ιδανικά. Μετέφρασε Σαίξπηρ (Τρικυμία, Άμλετ), Όμηρο (Οδύσσεια και Ιλιάδα), έγραψε τέσσερα ποιήματα και τρία διηγήματα. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Ιάκωβου Πολυλά βλ. Άγρας Τέλλος, «Πολυλάς Ιάκωβος», Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια 20. Αθήνα, Πυρσός, 1933, Κωστίου Κατερίνα, «Πολυλάς Ιάκωβος», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό8. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1988, Πολυκανδριώτη Ράνια, «Ιάκωβος Πολυλάς», Η παλαιότερη πεζογραφική μας παράδοση Ζ΄ (1880-1900), σ.146-162. Αθήνα, Σοκόλης, 1997, Περιστέρης Παναγιώτης, «Χρονολόγιο Ιάκωβου Πολυλά», Πόρφυρας 84-85, 1-3/1998, σ.144-145 και Φαρμάκης Φρ., «Πολυλάς Ιάκωβος», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας 11. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ. (Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.).