Η γέννηση και η επικράτηση του φασισμού στην Ιταλία, γεγονότα που σημάδεψαν την ιστορία του «σύντομου» 20ού αιώνα, προξένησαν εξαρχής έντονο ενδιαφέρον και αναβρασμό σε όλο τον κόσμο. Οι εξελίξεις αυτές προκάλεσαν εύλογα έντονη ανησυχία στο νεοσύστατο και πολυσύνθετο γιουγκοσλαβικό κράτος, τη συνοχή και ακεραιότητα του οποίου απειλούσε ευθέως ο ιταλικός ιμπεριαλισμός ήδη πριν από την άνοδο του Μουσσολίνι στην εξουσία.
Προερχόμενος από αυτό τον απειλούμενο από τη φασιστική Ιταλία γιουγκοσλαβικό χώρο, ένας από τους σπουδαιότερους συγγραφείς του 20ού αιώνα, ο Ίβο Άντριτς, είχε στην αρχή της διπλωματικής του σταδιοδρομίας την ευκαιρία να γνωρίσει από κοντά τον φασισμό στα πρώτα του κινηματικά βήματα και να παρακολουθήσει εν συνεχεία την εξέλιξή του σε καθεστώς και κράτος. Τη γέννηση του φασισμού θα αναλύσει ο Ίβο Άντριτς με εκπληκτική οξυδέρκεια και ευγλωττία στα ελάχιστα πολιτικά κείμενα που έγραψε ποτέ. Τα σημαντικά αυτά κείμενα, μαζί με σχετικά άρθρα λογοτεχνικής κριτικής του Βόσνιου συγγραφέα, περιλαμβάνονται στο βιβλίο που κρατάτε στα χέρια σας.
Η τραγική ιστορική τροχιά του Μεσοπολέμου στην Ευρώπη και τα Βαλκάνια και η προσωπική πορεία του ίδιου του Άντριτς θα φέρουν πολλά χρόνια αργότερα τον ίδιο άνθρωπο που στα νιάτα του ανέτεμνε και στηλίτευε δριμύτατα τη βαρβαρότητα του φασισμού σε θέση να συνομιλεί και να διαπραγματεύεται με τους επιφανέστερους εκπροσώπους του.
Ivo Andric (Συγγραφέας)
O Ίβο Άντριτς γεννήθηκε στο Ντοτς της Βοσνίας, κοντά στο Τράβνικ, στις 10 Oκτωβρίου 1892. Από το 1912 σπουδάζει διαδοχικά στα Πανεπιστήμια του Ζάγκρεμπ, της Βιέννης, της Κρακοβίας και του Γκρατς. Με το ξέσπασμα του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου φυλακίζεται από τους Αυστριακούς στο Σπλιτ (1914-1917). Μετά τον πόλεμο διορίζεται στο διπλωματικό σώμα, όπου και υπηρετεί μέχρι το 1941. Μεταπολεμικά εκλέγεται βουλευτής της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης και πρόεδρος της Ένωσης Γιουγκοσλάβων Λογοτεχνών. Το 1961 του απονέμεται το Νόμπελ Λογοτεχνίας. Πρωτοεμφανίστηκε ως ποιητής, αλλά έγινε γνωστός σε όλο τον κόσμο με τα τρία μεγάλα μυθιστορήματά του: “Το γεφύρι του Δρίνου” (μτφρ. Χρήστος Γκούβης, Εκδ. Καστανιώτη 1997), “Tο χρονικό του Τράβνικ” (μτφρ. Χρήστος Γκούβης, Εκδ. Καστανιώτη 1999), “H Δεσποινίδα” και τη νουβέλα του “H καταραμένη αυλή”. Δημοσίευσε επίσης δύο ποιητικές συλλογές και πολλές συλλογές διηγημάτων. Πέθανε στο Βελιγράδι το 1975.
Ανδρέας Λυμπεράτος (Μεταφραστής)
