Εθνοτική συμβίωση στα Βαλκάνια

Η Φιλιππούπολη αποτελεί κομβικό σημείο συνάντησης του ελληνικού και του βουλγαρικού εθνικισμού. Η διαμόρφωση της ελληνικής και της βουλγαρικής ταυτότητας στην εθνοτικά ανάμεικτη και εξέχουσα αυτή εμπορική πόλη ήταν μία αμφίδρομη διαδικασία. Η βουλγαρική εθνική ταυτότητα ετεροπροσδιορίστηκε απέναντι στην ελληνική κυρίως με βάση την εκκλησιαστική υπαγωγή και μέσα από τον εκπαιδευτικό ανταγωνισμό και το αντίστροφο. Η ίδρυση, όμως, της βουλγαρικής Ηγεμονίας καθόρισε τις σχέσεις ισχύος ανάμεσα στις δύο εθνότητες και σηματοδότησε την αρχή του τέλους της παρουσίας του ελληνικού στοιχείου. Η συμβίωση Ελλήνων και Βουλγάρων από το 1878 και εξής δεν ήταν παρά η πορεία συρρίκνωσης του ελληνισμού της πόλης. Γεγονός-σταθμό σε αυτή την καθοδική πορεία αποτέλεσε ο ανθελληνικός διωγμός της 16ης/29ης Ιουλίου 1906, οπότε καταλύθηκε de facto η ελληνική κοινότητα. Στις παραμονές του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου καταφέρθηκε το τελειωτικό πλήγμα κατά της ελληνικής παρουσίας με την εκδίωξη του τελευταίου εκπροσώπου του Οικουμενικού Θρόνου από την πόλη.