Εμφύλιος και λογοτεχνία

“Το αίμα μελάνι δεν γίνεται…” Έτσι επιγράφεται ένα από τα δοκίμια που αποτελούν αυτό το βιβλίο. Προτείνεται μια ερωτηματική ανάγνωση συγγραφέων και έργων που αναφέρονται στον εμφύλιο πόλεμο ή, ευρύτερα, στον μνημονικό και τον ανθρωπολογικό του ορίζοντα. Ακήρυκτος, χωρίς καταστατικό και χωρίς συνθήκη ειρήνης, αυτός ο πόλεμος των συναυτουργών μας άφησε κληρονομιά αίματος, βίας, παντοειδών ερειπίων και αρνητικών κοινωνικών αυτοματισμών. Σε αντίθεση με την ιστορία και τις κοινωνικές επιστήμες, που ασχολούνται με τις υπερατομικές όψεις των φαινομένων, σε μακροσκοπική θεώρηση ή γενίκευση, η λογοτεχνία επαναφέρει στον συγκεκριμένο άνθρωπο, στη μοναδικότητα μέσα στην ιστορικότητά του. Αποσπώμενα από την ακολουθία της παράνοιας και της λοβοτομίας μιας εποχής, τα έργα δεν είπαν ίσως την τελευταία τους λέξη. Η κριτική τα ξαναρωτάει, ψάχνοντας κι αυτή τη δική της. Περιλαμβάνονται 23 δοκίμια για τη λογοτεχνία του εμφυλίου πολέμου, όπου εξετάζονται ιδιαίτερα τα έργα 17 πεζογράφων και ποιητών: Γιάννη Μανούσακα, Δημήτρη Χατζή, Στρατή Τσίρκα, Αντρέα Φραγκιά, Άρη Αλεξάνδρου, Θανάση Βαλτινού, Αλέξανδρου Κοτζιά, Μ. Καραγάτση, Μάριου Χάκκα, Ρέας Γαλανάκη, Τάσου Γουδέλη, Μισέλ Φάις, Δημήτρη Πετσετίδη, Τάσου Λειβαδίτη, Τίτου Πατρίκιου, Μανώλη Φουρτούνη, Χρίστου Ρουμελιωτάκη Επίσης: Πεζογραφία του Εμφυλίου, “Ποίηση της ήττας”, Ποίηση του Δεκέμβρη 1944.