Η υπόθεση Μόρο

Η δολοφονία του προέδρου της ιταλικής Χριστιανοδημοκρατίας Άλντο Μόρο τον Μάιο του 1978 ήταν το αποτέλεσμα δύο εγκληματικών πράξεων. Αυτό υποστηρίζει ο Λεονάρντο Σάσα σε αυτό το χρονικό, όπου περιγράφει την ομηρία του Μόρο στη λεγόμενη «φυλακή του λαού» και την αδικαιολόγητα (και ύποπτα) «σκληρή» στάση της ιταλικής κυβέρνησης που αρνείται να τον ανταλλάξει με δεκατρείς κρατούμενους Ταξιαρχίτες: ο Μόρο ένας μετριοπαθής θρησκευόμενος επαγγελματίας πολιτικός– βλέπει, από τη θέση του αιχμαλώτου, τους φίλους του να τον εγκαταλείπουν, να τον θυσιάζουν και να εκμεταλλεύονται τον θάνατό του. Οι αξίες του καταρρέουν: το Βατικανό του γυρίζει την πλάτη και όλοι σιωπούν· ο Μόρο, από πολιτικός ηγέτης γίνεται ένα πλάσμα μοναχικό και ανήμπορο μπροστά στον θάνατο. Πέρα από ένα γεγονός που σηματοδοτεί την οριστική μεταμόρφωση των Ερυθρών Ταξιαρχιών σε μια συμμορία από μανιακούς δολοφόνους («που μπέρδεψαν την ανθρωποκτονία με την επανάσταση»), η «υπόθεση Μόρο» είναι μια ανθρώπινη τραγωδία. Όχι επειδή ένας άνθρωπος εκτελέστηκε, αλλά επειδή το κόμμα του, η εκκλησία του, η χώρα του συνέχισαν αδιάφορα την πορεία τους, όπως αδιάφορα γυρίζουν οι πλανήτες γύρω από τον εαυτό τους. Ακόμα, πρόκειται για μια κοινωνική τραγωδία: τόσο αίμα, τόσα «επαναστατικά» λόγια, τόσοι αγώνες κατέληξαν στο αντίθετο αποτέλεσμα από εκείνο που, θεωρητικά, επιζητούσαν οι Ερυθρές Ταξιαρχίες. Την ημέρα της εκτέλεσης του Άλντο Μόρο, στις πλατείες ανέμιζαν σημαίες της Χριστιανοδημοκρατίας (η οποία ήταν συνένοχη στη δολοφονία) κι αργότερα, όταν αποκαλύφθηκε ότι το Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα αποτελούσε παράρτημα της μαφίας, το ιταλικό κοινό, αντί να στραφεί προς τα αριστερά, στράφηκε προς τα δεξιά. Οι Ερυθρές Ταξιαρχίες –και μια σειρά άλλες ομάδες και πράξεις– είχαν εξευτελίσει την έννοια και την ιδεολογία της Αριστεράς: η Ιταλία βρέθηκε, όπως είχε προβλέψει ο Μόρο, μπροστά σε μια άβυσσο. Το «αξιολάτρευτο», κατά την προσφιλή έκφραση του Παζολίνι, ιταλικό χάος εξελίχθηκε σε ένα ακροδεξιό παρακράτος: ευτυχώς –μοιάζει να υπονοεί ο Σάσα– ευτυχώς, ο Παζολίνι έφυγε νωρίς.