Μετά την πρόβα

Έτσι, επιδίδονται σ’ ένα παιγνίδι κυριαρχίας: από τη μία πλευρά, ο Βόγκλερ ισχυρίζεται ότι για να δημιουργηθεί η μαγεία στο θέατρο, θα πρέπει ο σκηνοθέτης να χειραγωγήσει τους ηθοποιούς και να αποδομήσει το κείμενο. Η διαρκής αυτοαναφορά του Μπέργκμαν μέσα από τον ρόλο του Βόγκλερ σκιαγραφεί το πρόταγμά του για τη θέση του σκηνοθέτη ως αυτού που πατρονάρει, χειρίζεται, ελέγχει και τελικά διαθέτει την ευχέρεια να αφήσει τον ηθοποιό εκτεθειμένο πάνω στη σκηνή. Από την άλλη πλευρά, η Άννα απαντά στις επικρίσεις του σκηνοθέτη με την επίκληση του συναισθήματος: όταν γυρνάει στο σπίτι, κλαίει από απελπισία. Ο Βόγκλερ συνεχίζει το δριμύ gaslighting, υποδεικνύοντάς της ότι πρέπει να σταματήσει να υποκρίνεται στην πραγματική ζωή, διότι αυτό απομειώνει τη ζωτικότητα που οφείλει να βγάλει πάνω στη σκηνή, με τη διαπίστωση ότι, όταν οι ηθοποιοί ανακαλούν εμπειρίες για να μπορέσουν να αποδώσουν τους χαρακτήρες που υποδύονται, τότε το θέατρο μετατρέπεται σ’ ένα πλαίσιο που καθιστά εύκολη την υποκριτική στην προσωπική ζωή. Το ερώτημα για το ποιος χειραγωγεί και ποιος χειραγωγείται ή αν αυτό γίνεται αμφίδρομα μένει επίσης ανοικτό. «Άννα! Άκουσε τη σιωπή της σκηνής. Φέρε στον νου σου την πνευματική ενέργεια, όλα τα συναισθήματα, αυτά που νιώθεις και αυτά που υποδύεσαι, το γέλιο και την οργή και τα πάθη και ποιος ξέρει τι άλλο. Όλα αυτά βρίσκονται ακόμα εδώ, τα περικλείει ο χώρος και ζουν τη μυστική, αδιάπτωτη ζωή του. Κάποιες φορές τα ακούω, όχι, τα ακούω συχνά, κάποιες φορές νομίζω ότι τα βλέπω. Δαίμονες, άγγελοι, φαντάσματα, συνηθισμένοι άνθρωποι, ολοσχερώς απορροφημένοι στα δικά τους προβλήματα, αποστρέφουν το βλέμμα τους από εμάς, είναι στον δικό τους μυστικό κόσμο. Μερικές φορές μιλάμε ο ένας στον άλλον, αλλά μόνο παρεμπιπτόντως, από τύχη. Και τώρα φόρεσες αυτό το θαυμάσια ειρωνικό χαμόγελο».

Ingmar Bergman (Συγγραφέας)

Ο Ingmar Bergman γεννήθηκε στις 14 Ιουλίου 1918 στην Ουψάλα. Γιος πάστορα, δεύτερο από το τρία παιδιά της οικογένειας έλαβε αυστηρή και ασκητική ανατροφή από την οποία προσπαθούσε αδιάκοπα να απελευθερωθεί.
Το σινεμά γίνεται θρησκεία για τον Bergman που αρχίζει την κινηματογραφική του καριέρα, παράλληλα με τη θεατρική, το 1945 με την ταινία “Κρίση”. Γύρισε περισσότερες από πενήντα ταινίες, ανάμεσά τους “Κραυγές και ψίθυροι”, 1972, “Σκηνές από ένα γάμο”, 1974 και “Φθινοπωρινή σονάτα” 1978.
Το 1976 αναγκάστηκε να εγκατασταθεί στη Γερμανία για φορολογικούς λόγους, όπου δημιούργησε “Το αυγό του φιδιού”, μια ταινία για την άνοδο του ναζισμού. Αργότερα επέστρεψε στη Σουηδία και το 1982 γύρισε το “Φάνι και Αλέξανδρος” το μεγαλοπρεπές έργο-διαθήκη για την παιδική του ηλικία και για το πάθος του για το θέαμα, που τιμήθηκε με τέσσερα βραβεία Όσκαρ.
Μετά τον θάνατο της τελευταίας του συζύγου, της Ingrid Bergman το 1995, ο διάσημος σκηνοθέτης έμενε μόνος το μεγαλύτερο διάστημα στο νησί Φουρέ στη Βαλτική, που χρησίμευσε ως ντεκόρ σε πολλές ταινίες του.
Τιμημένος με το παράσημο της Λεγεώνας της Τιμής, μέλος της Ακαδημίας Γραμμάτων της Σουηδίας, ο Bergman αποκάλυψε στοιχεία της ιδιωτικής και της επαγγελματικής του ζωής στα βιβλία του “Laterna magica”, “Εικόνες” και “Τα Παιδιά της Κυριακής”, που έγινε ταινία από τον γιό του Daniel.
Ο Bergman παντρεύτηκε πέντε φορές και απέκτησε εννέα παιδιά.
Πέθανε στις 30 Ιουλίου του 2007 σε ηλικία 89 ετών.

 

Χαράλαμπος Μαγουλάς (Μεταφραστής)

Ο Χαράλαμπος Μαγουλάς γεννήθηκε το 1978 στην Αθήνα. Σπούδασε Φιλοσοφία και Κοινωνιολογία στην Αθήνα και Επιστήμες της Γλώσσας στη Γαλλία. Έχει εκδώσει τη συλλογή χαϊκού με τίτλο “Ψυχιατρικές σημειώσεις: περίπτωση δ. δ.” (Εκδ. Εξάρχεια, 2013) και το μυθιστόρημα “Ο πίνακας και ο καθρέφτης” (Εστία, 2014). Έχει συμμετάσχει σε συλλογικά βιβλία φιλοσοφίας και κοινωνιολογίας. Επίσης, έχει μεταφράσει επιστημονικά και φιλοσοφικά έργα και δοκίμια από τα γαλλικά και τα αγγλικά.
Διδάσκει στη Σχολή Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστήμιου Λευκωσίας.