Το μοτίβο της εκλογής των μικρών κουτιών

“Δυο σκηνές από τον Σαίξπηρ, μία χαρούμενη και μία τραγική, μου έδωσαν τελευταία την ευκαιρία να θέσω ένα μικρό πρόβλημα και να βρω τη λύση του. ” Η χαρούμενη σκηνή είναι η εκλογή του μνηστήρα ανάμεσα σε τρία μικρά κουτιά στον “Εμπορο της Βενετίας”. Η όμορφη και συνετή Πόρσια δεσμεύεται από την επιθυμία του πατέρα της να πάρει για άντρα της μεταξύ των υποφηφίων εκείνον ο οποίος θα διαλέξει το σωστό κουτί από τα τρία που θα του παρουσιαστούν. Τα τρία κουτιά είναι από χρυσάφι, από ασήμι κι από μολύβι- το σωστό είναι αυτό που έχει κρυμμένο μέσα το πορτρέτο της. Οι δύο υποφήφιοι, πού είχαν διαλέξει το χρυσάφι και τ’ ασήμι, έχουν ήδη αποσυρθεί άπρακτοι. Ο Μπασάνιο, ο τρίτος, καταλήγει στο μολύβι και μ’ αυτό κερδίζει τη νύφη, της οποίας ήταν ήδη ο ευνοούμενος πριν από τη μοιραία δοκιμασία. Καθένας από τους τρεις μνηστήρες είχε αιτιολογήσει την απόφαση του με ένα λόγο στον οποίο εγκωμίαζε το μέταλλο πού είχε προτιμήσει, ενώ εξευτέλιζε τα άλλα δύο. Μ’ αυτό τον τρόπο, ο πιο δύσκολος κλήρος έλαχε στον ευτυχή τρίτο μνηστήρα- αυτά πού έχει να πει, για να εξυμνήσει το μολύβι ενάντια στο χρυσάφι και το ασήμι, είναι λιγοστά και βεβιασμένα. Εάν, στην ψυχαναλυτική πρακτική βρισκόμασταν αντιμέτωποι με έναν τέτοιο λόγο, θα μυριζόμασταν, πίσω από την ανεπαρκή δικαιολόγηση, κίνητρα πού είχαν κρατηθεί κρυφά. […]” Ξεκινώντας από το θέμα της εκλογής στον “Βασιλιά Λήρ” και στον “Εμπορο της Βενετίας”, Ο Φρόυντ ανατρέχει στους γνωστούς μύθους με τα αντίστοιχα θέματα: στην κρίση του Πάρη με τη θεά του έρωτα, στην Ψυχή στο παραμύθι του Απουλήιου, στη Σταχτοπούτα, στις Ώρες και τις Μοίρες των Αρχαίων, στις Parcae των Λατίνων, στις Nornen της βόρειας μυθολογίας, αναζητώντας το κλειδί της ερμηνείας στην εκλογή ανάμεσα στο χρυσάφι, το ασήμι και το μολύβι και στο πώς η ίδια η θεά του θανάτου μπορεί να πάρει τη θέση της θεάς του έρωτα σε μιά μετάλλαξη της επιθυμίας.